B,R YARATICININ ÇIRAKLIK DÖNEMİ
filmde göründü: «Uçak Delisi» WalterElias Disney, 5 aralık 1901’de Chicago’da doğdu ve 15 (Plane Crazy). aralık 1966’da Los Angeles’de öldü. İrlanda asıllı Kanadalı Elias Disney ile Ohiolu Flora Call’un beş çocuğundan dördüncüsüydü. Babası ailesini bir çiftlikte yaşamak üzere Missouri’ye götürdüğünde o henüz beş yaşındaydı. Disney Missouri’de geçirdiği bu dört yılı ilerde hiç tükenmeyen özlemle anacak, burada yaşadığı günler başlıca esin kaynaklarından biri olacaktır. 1910’da aile Kansas City’ye taşınır ve 1915’den itibaren Walt burada Kansas Sanat Enstitüsü ve Tasarım Okulu’nun kurslarına devam eder. 1918’de Kızılhaç’ta ambulans görevlisi olarak istihdam edilir ve Fransa’ya gider. Buradan bazı Amerikan dergilerine birkaç karikatür gönderir fakat kimsenin ilgisini çekmez. 1919’da Kansas City’ye döner ve kardeşi Roy sayesinde bir reklam ajansında iş bulur. Burada Ub lwerks adında yetenekli genç bir karikatürcüyle tanışır ve ölünceye kadar onunla birlikte çalışır. 1930’da kendi stüdyosunu kuran Iwerks 1940’ta kesin olarak Disney’in yanma döner. Kardeşi Roy da önce banka memuru olarak çalıştıktan sonra, 1923’ten itibaren kardeşinin bütün girişimlerine ortak olur. 1966’da Disney’in ölümü üzerine de firmanın başına geçer ve 1975’te kendisi de ölünce oğlu hanedanı devam ettirir.
1920’de Walt, İwerks ile birlikte, reklam çizgi filmleri yapımcısı Kansas City Film tarafından işe alınır. Becerikli genç adam iki yıl sonra, kendi şirketini kurar (Laugh-o-Grams Films) ve Ivverks ile Harman ve Rudolf Ising kardeşleri de yanına alır. Ekip ünlü masallardan esinlenen bir dizi çizgi film gerçekleştirir: Kül Kedisi (Cinderella), Çizmeli Kedi (Puss in Boots), Bremen Mızıkacıları. Ar-
dından yeni bir diziye başlarlar: «Alice Çizgi Filt ce in Cartoonland). Bu dizide gerçek çekimle fil çocuğu çizgi film kişileri ve dekorları arasında d Ancak 1923’te işletmesinin iflası üzerine, Wal ki kardeşi Roy’un yanma gitmek zorunda kalır. ı desteği sayesinde, kardeşiyle birlikte mütevazı Çok geçmeden eski ekibi kendisine katılır ve dış; leng ile Clark kardeşlerle güçlendikten sonra, bir tim şirketi için Alice dizisini yeniden çekmeye ba çekleştirdiği«Talihli Tavşan Öswald» (Oswald Thı de ünlü Laugh-O-Grams’ım (Yedişer dakikalık oluşan bir dizi çizgi film) uygular ve bu yeni di: anında ün kazanır. Ancak dağıtımcısıyla aralarınd mazlık yüzünden Osvvald’m yapımcılığından va da kalır ve yetenekli canlandırmacılardan oluşan e Bir kere daha sıfırdan başlayan Walt 1928’de, J te -kendisine bir tek o sadık kalmıştır- Mortimer ni bir kişi yaratır. Mortimer ertesi yıl Miki adı alt vuşur. Gerçekleştirilen ilk iki bant ancak üçüncüsi lendirilmiş olarak piyasaya çıkarılır. «Uçak Delis, adını taşılan ilkinde, minik fare, ilk kez uçakla Lindberg’e özenerek çılgınca bir girişimle nişan! çiftliğin diğer hayvanlarını uçağa bindirir. İkinci Gaucho» ünlü Douglas Fairbanks’m maceralarını şekilde taklit ederek alaya alır. Ama asıl büyük u üçüncü bandı olan «İstimbot Willie» (Steamboat W:
1927’den itibaren, sesli sinema Amerika’daki b lonlannı Alan Crosland’ın ünlü «Caz Şarkıcısı» (T ile fethetmiştir. Bu olayın geriye dönüşü olmadığı ney bir senkronizasyon sistemi geliştirir ve bol bc
veya müzik efektlerine yer veren bir senaıyo yaz ineğin dişlerinde ksilofon çaldığı sahnede olduğu at’un müzikai bir parodisi oJan «istimbot Willie‘> k< s ımda New York’ta ilk kez ekrana gelir ve büyük i
Bu başarı on yıl süreyle JDisney’in kısa metrajlı i
altın çığır açar: Miki Fare (Mickey Mouse Cartoons) foniler»in (Silly Symphonies) 1929’da gösterime gi Saens’in Ölüm Dansı’ndan (Danse macabre) esinlf «iskelet Dansı»ydı (The Skeleton Dance). Miki’nin t ni yeni kişilerle zenginleşir: 1932’de Plüto ve arl 1934’te Vakvak Amca (Donald Duck). Çok geçmede lerde tek başlarına rol almaya başlarlar ve kendi diz: manı olurlar: Hatta 1930’lu yılların sonuna doğru Mi le olurlar. Özellikle o kabına sığmayan öfkeli ördek kendi figüranlarını etrafında toplamaya başlar: nişaı şaklaban yeğeni ve daha sonraları ünlü zengin amc:
ilk başarısına yadımcı olmuş olan teknik yenili sürdüren Disney 1932’den itibaren «Çiçekler ve Ağa, and Trees) ile ilk renkli filmini gerçekleştirdi ve bu Oscar’ım kazandı. Bunu daha başkaları izledi: öze çevrilen « Üç Küçük Domuz» (The Three Little Pigs) ç ünlü «Who’s Afraid of Big Bad Wolf?» («Kim Kor Kötü Kurttan ?») nakaratı o sıralarda büyük ekonorr içinde çıkmak için uğraşan Amerikalıların dilinden ı
1934’te La Fontaine’nin ünlü masalından esinleneı ğa ile Tavşan» (The Tortoise and The Hare) gösterime yılın yedinci ve sonuncu kısa metraj Oscar’ı 1938’de nand» (Ferdinand the Bull) adlı çizgi filme verildi. Bt ran iri cüssesinden dolayı camda’lar (boğa güreşleri): miş olan genç bir boğanın, bir şair kadar hassas olduj ların sakinliğini arenaların coşkusuna tercih edişinin.