DEVEKUŞU
DEVEKUŞU
DEVEKUŞU blş. i. Afrika’nın sıcak bölgelerine has çok büyük koşucu kuş: Çölde fırtınadan kaçmak için başını kuma sokan devekuşuna benziyorsun (H.E. Adıvar). [Bk. ANStKL.] |j Amerika devekuşu. Eşanl. NAN OU.
— ANSTKL. Bugünkü kuşların en büyüğü ve en ağırı olan devekuşu’nun rengi, yetişkin erkeklerde siyah-beyaz, dişilerde esmerimsidir. Hızlı koşmalarını sağlayan uzun ve kuvvetli bacakları çıplaktır. Ayaklarında iki parmak bulunur, başında ve boynunda yer yer kısa tüyler vardır; kanatlar normal teşekkül etmiş olmakla beraber iyice körelmiştir; uçmağa elverişli değildir. Devekuşları sürüler halinde yaşar; üreme mevsiminde küçük aile gruplarına ayrılır. Birçok dişi biraraya gelerek yumurtalarını toprak çukuruna koyar ve yalnız erkek devekuşu kuluçkaya yatar. Normal olarak 1 200-l 500 gr gelen yumurtalar, seyrek olarak 2 kg’ı bulabilir. Yaklaşık olarak kırk beş gün sonra yumurtadan çıkan yavru kuş, diken görünüşünde hav tüyleriyle kaplıdır ve doğar doğmaz büyüklerinin ardından gidebilir. Devekuşu özellikle nebatî besinlerle beslenirse de çok değişik şeyleri de yer. Devekuşları yalnız Afrika ve Arabistan’ın step veya yarı çöl bölgelerinde bulunur; Eski Dün-ya’nın büyük bir kısmında kalıntılarına rastlanır. Ayrı birer tür sayılan birçok ırkı vardır, ama bunlar kendi aralarında birlenerek melezleşmiştir.
Devekuşunun dağınık ve yumuşak tüyleri ¡üs olarak kullanılır. XIX. yy.ın sonlarında ve XX. yy.ın başlarında devekuşu türüne düşkünlük yüzünden bu kuşun evtil-^ştirilmesine, özellikle Güney Afrika ve Cezayir’de büyük ölçüde üretilmesine giri-lildi. Bugün devekuşunun etinden faydalan na yoluna gidilmektedir.
tısı eteğinde bulunuyordu. Yavaş yavaş şimdiki yerine. Everek’in bulunduğu daha elverişli düzlüğe doğru gelişti. Everek adı bir süre yeni gelişen kasaba için kullanıldıysa da ilçenin adı Develi olarak kaldığından, zamanla Everek’e de Develi denilmeğe başlandı. — Develi ilçesi, 1 903 km2, 72 825 niif. Merkez ve Taşçı bucakları içinde 48 köyü vardır. İlçe topraklarından Develi ovası denilen kesim, Sultansazlığı adı verilen büyük bataklıkla kaplıdır. Kurak yerlerde tahıl ve baklagillerle yer yer pancar ekilir. Büyükbaş ve küçükbaş hayvan beslenir. Civarda (Fraktin) Hititlere ait kaya kabartmaları vardır. (M)
Develi kalesi, Kayseri-Niğde yolunun orta kesiminde sarp bir kayalığın üzerinde kale, 1947 Yılında Prof. Tahsin özgüç ve Mahmut Akok tarafından araştırıldı. Selçuklular zamanında kurulmuş ve esaslı bir plan değişikliği göstermeksizin OsmanlIlara da intikal etmiştir. Kalenin eteğindeki aşağı şehri çeviren sur yok olmuştur. Yalnız bu kısımda iki türbe ile bir Selçuklu camii, yeni yapılar yüzünden kısmen örtülen bir mezarlık bulunmaktadır. Cami dört köşe planlı ve minaresizdir. (M)
DEVELİ ovası, İç Anadolu bölgesinde Er-ciyes dağının güney ve güneybatısında ova. Develi ve Yeşilhisar kasabaları arasında, doğudan batıya uzunluğu yaklş. 35 km. kuzeyden güneye uzunluğu yaklş. 1 100 m-1 150 m yüksl. Yukarı Kızılırmak bölgesinin en geniş ovasıdır. Tuz gölü ve çevresindeki bataklıklardan sonra İç Anadolu’nun en büyük bataklığı olan Sultan sazlığı bölgeye uzun müddet zarar verdikten sonra son zamanlarda kısmen kurutulmuştur. Develi ovası tektonik bir çöküntü alanıdır. Bu alan ile ovayı kuşatan dağ ve platolar arasında Pliyosen sonu ve Kuaterner çağlarında yeni kırılmalar meydana gelmiş, çöküntülerden sonra ortaya çıkan çukur bölgeler Toroslar ve Erciyes gibi yükseltilerden inen akarsuların yığdığı kil, kum, çakıl v.b. ile dolmuştur. Bu alüvyonlar bazı kaimlerde 20-30 m’yi bulur. Alüvyonlu düzlüklerin yanında dik ve kayalık yamaçlar yer alır. Ovada yıllık yağış yaklş. 400 mm’-dir. Yağış mevsimlerinde ve karın erimesi sırasında taşkınlar meydana gelir; sazlık ve geçici göller belirir (Yay gölü. Kurbağa gölü. Deve gölü v.b.). Toprak örtüsü birçok yerde 1 m’yi bulur; nemli ve bol hü-müslüdür. Bazı yerler kumlu, killi ve biraz çakıllıdır. Yüzeyde birkaç mm kalınlıkta yer yer tuzlu, çorak toprak özelliği de görülür. Kuzeydoğu ve kuzeybatıda tuzlu topraklar daha fazladır. Toprağın yüzde 12,5’j çoraktır.