DEVVÂN,DEVVÂNi,DEVVÂR

DEVVÂN, İran’ın Faris bölgesinde kasaba, Kazerun iline 8 km uzaklıkta. İslâm ortaçağında üzüm ve şarabı ile ün kazanan kasaba, Akkoyunlu devletinin yıkılışından (XV. yy.) sonra Kazerun’a bağlandı. XIX. yy.dan beri küçük bir köy durumundadır. Ünlü bilgin Celâleddin Devvânî* burada gömülüdür (M)

DEVVÂNi (Celâleddin Muhammed bin Saa-deddin Esad üs-Sıddıkî), iranlı bilgin (Kazerun, Devvân 1424-ay.y. 1502). İlk öğrenimini Kazerun’da Camiülmürşit medresesinde hadis okutan babasının yanında yaptı. Sonra Şiraz’a giderek ünlü bilginlerden ders aldı. Karakoyunlu hükümdarı Cihanşah zamanmda (öl. 1476) Tebriz’deki Muzafferiye medresesinde, Uzun Hasan’ın hizmetine girince de Şiraz’daki Medresetüleytam’da müderrislik yaptı.

Arapça eserlerinden çoğu birtakım yorumlar ve açıklamalardır. Kelâm, matematik ve felsefe konularında arapça ve farsça olarak yazdığı eserlerden başlıcaları: Arz-name; Enmuzec-ül-Ulum (İlimler örneği); Risalet-üz-Zavrâ (Zavra Risalesi); Ahlâk-ı Celâtî (Celâlî Ahlâkı); Şehr-i Cedid (Yeni Yorum); Şevâkil-ün-Nûr (Nûr’ün Yolları); Şerh-i Rubâiyat (Rübaîlerin Açıklanması); Şerh-i Gazel-i Hâfız (Hafız’ın Gazelinin Şerhi); Şerh-i Tehzib-ül-Mantık ve’l Kelâm (Tehzib-ül-Mantık ve Kelâm Adlı Eserlerin Şerhi). [M]

DEVVÂR sıf. (ar. devr, dönmek’ten devvâr). Esk. Çok dönen, sürekli olarak dönen: Kulübe ne ¡e döker selsebil-i devvân (Tevfik Fikret). || Kiimbed-i devvâr, döner gök kubbe: Âbgûndur kümbed-i devvâr rengi bilme zem / Ya muhit olmuş gözümden kiim-bed-i devvâre su (Fuzûli