DİPLOMATİK
DİPLOMATİK
DİPLOMATİK sıf. i, (fr. diplôme, diplo-
ma’dan diplomatique). Diplomasi ile ilgili.
Belge niteliği taşıyan akitlerin ve benzeri
dokümanların düzenlenmesinde şekil bakı-
mından uyulacak kuralların açıklamalı in-
celemesi. || Diplomatik çanla, diplomatik
kuryenin yanında taşıdığı, resmî belge-
leri ihtiva eden çanta veya koli. (Bu
çanta açılamaz, alıkonamaz. Yalnız çanta-
Osmanlı imparatorluğu devrinde reisülküttap tarafından bir ovrupalı elçinin kabulü
Charlemagne Harun-ür-Reşid in elçilerinin getirdiği hediyeleri kabul ediyor
diplomasi
Murad lll’ön $ah Tahmasp’ın elçisi onuruna düzenlediği geçi» töreni
nın üzerine niteliğini belirlen işaretler ko-
nulmaz ve içinde sadece diplomatik belgeler-
le resmî görevde kullanılan eşyalar bu-
lunmalıdır.) || Diplomatik kurye, bir dev-
letin Dışişleri bakanlığınca yabancı ülkede-
ki diplomasi temsilciliğine veya yabancı ül-
kedeki diplomatik misyonca kendi hükümeti-
ne resmi belgeler götürmek üzere görevlen-
dirilen kimse. |f Diplomatik muhaberat, dış
ülkelerdeki temsilcileri vasıtasıyle hükümet-
ler arasında veya bir hükümetle dış ülke-
deki temsilcisi arasında yer alan muhabe-
rat. (Bu muhaberat telgraf veya mektupla,
fakat daha çok diplomatik evrakı taşımak-
la görevli kuryeler aracılığıyle yapılır. Dip-
lomatik muhaberatta gizliliğe kesinlikle ria-
yet edilir.) J| Diplomatik misyon, bir dev-
letin yabancı bir devlet nezdine gönder-
diği diplomasi temsilcilerinin tümü. (Bk.
MİSYON.) || Diplomatik muafiyet. Bk. doku-
NULMAZLIK. .
¦ i. Diplomasi ile ilgili belgelerin düzen-
lenmesinde uyulması gereken kesin kural-
ları inceleyen bilim. Bk. ANSÎKL.
— ANSIKL. Diplomatik, diplomasi belgeleri-
nin çağlar boyunca uğradığı şekil değişik-
liklerini inceler ve açıklamağa çalışır; aynı
zamanda bu belgelerin hazırlanmasını (yani,
tasarı ile belgenin yollanması arasındaki
evreleri), elden ele geçişini (ilk yazılardan
en son kopyacıların yaptığı değişikliklere
kadar) ve bu diplomatik yazıları açıklama-
ğa yarıyabilecek kurumlan da (özel kişiler,
kançılarlık, noterlik) inceler. Bir diploma-
tikçi, belgenin gerek şekil, gerek öz bakı-
mından gerçek olup olmadığını da araştır-
mayı bilmelidir. Kısaca, bir belgeyi açık-
ladıktan, tarihini, kökenini, çağını, metnini
belirttikten, yazarını ve unsurlarını ortaya
çıkardıktan sonra belgeyi tarihçi için kulla-
nılır hale sokmuş olur.
Ortaçağ tarihçileri arşiv belgelerinden pek
az yararlanırlardı ve diplomatikle ilgili ten-
kitten ve doktrinden habersizdiler. XVI.
yy. da tarihçiler büyük ölçüde diplomasi
belgelerini ortaya çıkarmağa ve bunlardan
yararlanmağa başladılar. Fakat bu alan-
daki ilk ilmî çalışmalara ancak XVII. yy.da
rastl lyabiliyoruz. Bunların en önemlisi olan
dom Mabillon’un, tenkit kurallarını ortaya
koyan, yeni bir inceleme metodu getiren ve
sağlam bir değerlendirmeye dayanan De Re
Diplomatica’sidir. Onun ardından XVIII.
yy. da fransız benediktinleri önemli bir
eser meydana getirdiler. D. Tassin ile
d. Toustain’in Nouveau Traite de Dip-
lomat iquef i (Yeni Diplomatik İnceleme Ki-
tabı) Mabillon’unkinden değerce aşağı ol-
makla beraber, çok önemli ve faydalı bir
derlemedir. XIX. yy. da fransız (Benjamin
Guerard, Brequigny, Pardessus, Natalis de
VVaılly, Uopold Delisle, Quicherat, Havet
M. Prou, Levillain, A. Giry, F. Lot) ve alman
ekolünün (Th. Von Sickel, Julius Ficker,
Harry Bresslau) büyük çalışma ürünü olan
eserleri görülür. (-> Bibliyo.) [M]
DİPLOOS i. Yatık V şeklinde olan işaret
«). Elyazmalarmda Kutsal Kitap’tan alın-
mış parçaları göstermeğe yarar. (L)
çekim kuvvetiyle taşımak imkânını sağlar.)
U-J
D1PJLOS1S i. Küçük sinekler grubu. Bazıla¬rı tahıllara zararlıdır. (Diplosis Mosellana buğday, yulaf, arpa ve çavdara dadanır. Yaşayışı contarinia’nınkine benzer, İplikdu- yargalı sineklerin cecidomyidae familyasın¬dan.) |L]
DİPLOSKOP i. (fr, diploseope). Oftalmo¬loji, iki gözle birden görmeyi sağlayan ve şaşılığı tedavi etmeğe yarayan âlet. Dijonlu Remy tarafından icat edilmiştir. (Şaşılığın tedavisinde bu âletle elde edilen sonuçlar, tedavi uzun sürmekle beraber çoğu zaman memnuniyet vericidir.) [Bk. ORTOPTİK teda¬vi.] (L)