Fraser, Peter

(d. 28 Ağustos 1884, Fearn, Ross, İskoçya – ö. 12 Aralık 1950, Wellington, Yeni Zelanda), 1940-49 arasında Yeni Zelanda başbakanı. Fraser’ın II. Dünya Savaşı sırasındaki yönetimi, Yeni Zelanda’ nm uluslararası plandaki ağırlığını artırmıştır.
Fraser, Londra’da çalıştığı sırada 1908’de Bağımsız İşçi Partisi’ne girdi. Ama işsiz
Peter Fraser
High Commissioner for New Zealand
kaldığı için 1910’da Yeni Zelanda’ya göç etti. Burada çeşitli limanlarda ve doklarda çalıştı. Auckland’daki sendikalaşma etkinliklerinin ön safında yer aldı; Fraser’ın da önderlik ettiği 1912-13 Waihi ve Wellington grevleri sert bir biçimde bastırıldı. 1913’te Sosyal Demokrat Parti’nin, 1916’da da onun devamı niteliğindeki İşçi Partisi’nin kuruluşuna katılan Fraser, I. Dünya Savaşı için asker toplanmasına karşı çıkınca bozgunculuk suçuyla hapse atıldı (1916-17).
1918’de Parlamento’ya giren Fraser, hemen ardından İşçi Partisi’nde sekreterliğe getirildi. 1935’te işçi Partisi iktidara gelince eğitim, sağlık, denizcilik ve polis bakanı oldu. Bu görevi sırasında, özellikle ortaöğretim düzeyinde eğitim sistemini yeniden düzenleyen yasalarla, ulusal bir sağlık servisinin kurulmasını ve emekli gelirlerinin artırılmasını öngören Sosyal Güvenlik Ya-sası’nın (1938) çıkarılmasını sağladı.
1940’ta Michael Joseph Savage’ın ardından başbakan olan Fraser ülkesini savaş koşullarına hazırladı. Müttefiklerin Pasifik’teki askeri stratejisinde Yeni Zelanda’ya da söz hakkı sağladı. Maliye Bakanı Walter Nash’ in savaş sırasında hazırladığı fiyat istikrar programını başarıyla yönetti. Birleşmiş Milletler düşüncesinin gelişmesine katkıda bulundu, kuruluş bildirisinin yazımına katıldı. Burada küçük devletlerin sözcülüğünü üstlenen Fraser, büyük devletlerin veto hakkına karşı çıktı, saldırıya uğrayabilecek ülkeler için yardım güvencesi elde etmeye çalıştı. Ama bu çabalarında başarılı olamadı.
Sendikalardaki huzursuzluk, ekonomik denetimlerin yarattığı hoşnutsuzluklar ve barış döneminde askerlik hizmetiyle ilgili olarak yapılan yasal düzenlemeler 15 yıllık İşçi Partisi iktidarını 1949’da sona erdirdi. Bundan sonra Fraser, Parlamento’da muhalefet lideri olarak görevini sürdürdü.
Fraser, Simon bak. Lovat, Simon Fraser,
11. Lord