Hacılar

Burdur’un 25 km batısında arkeoloji alanı. Aynı adlı köyde yeralan Hacılar höyüğü, 1958-1960 arasında İngiliz arkeologu James Mellaart tarafından kazılmıştır. Çapı 135 m, derinliği 5 m olan höyükte, üç kültür (ça- nak-çömleksiz Yenitaş, Son Yenitaş, Bakırtaş dönemleri) ve dokuz yapı katı ortaya çıkarılmış, çömlekler üstünde karbon 14 yöntemiyle yapılan çalışmışlardan, İ.Ö. VII. binyılın ilkçeyreğinde üretildikleri anlaşılmıştır. Günümüze kalan Asya’nın güneybatı kesiminde ortaya: çıkarılmış en eski tarım yerleşmesinde, evlerin temeli taştan, duvarları kerpiçtendir. Yaklaşık 1 000 yıl süreyle boş kalan yerleşmeye, Cilalıtaş döneminin son döneminde yeniden yerleşilmiştir. Bu dönemden, tek başlarına ya da hayvanlar ya da çocuklarla birlikte canlandırılmış, kil kadın heykelcikleri bulunmuştur. İ.O. VI. bin- yılın ikinci yarısından kalma Bakırtaş döneminden yerleşmede, karmaşık bir sur sistemi ve çok çeşitli çanak- çömlek ortaya çıkarılmıştır. Hacılar höyüğünde elde edilen buluntular, Ankara Anadolu Medeniyetleri müzesinde ve Burdur müzesinde sergilenmektedir.
Hacı Murat
Kuzey KafkasyalI kurtuluş savaşçısı (Avaristan 1813- Rusya 1852). Avar hanları sülalesinin yanında yetişen Hacı Murat, Hamrat Bey’in öldürülmesi olayına adı karışınca (1834) Rusların güvenini kazandı. Şeyh Şamil ile Ruslar arasında ilişki kurmakla görevlendirilip, Şeyh Şamil’¡ el altından desteklediğini Ruslar anlayınca, Şeyh Şamil’e sığındı. Şeyh Şamil’in Salta ve Ahtı savunmasında (1847) büyük yararlıklar gösterip, Temirhanşura kentine (1849), Doğu Gürcistan’a (1850) baskınlar düzenledi. Bu başarılarından ötürü halk arasında kazandığı ün Şeyh Şamil’i kuşkulandırınca Ruslara sığınıp (1851), yeniden Şeyh Şamil’in yanına kaçmaya çalışırken Rus askerleri tarafından öldürüldü. Serüvenleri Tolstoy’ın Hacı Murat {had\\ Murad) adlı yapıtına konu oldu.
Hacı Sadullah Ağa: Bk. sadullah ağa.
hacim
üç boyutlu bir cismin (bir katı) kapladığı alan ile bu ala- nın ölçüsünü belirten terim. Bir kenarı e olan küpün hacmi e^’tür. Kenar uzunluğu sözgelimi metre olarak verilmişse, hacim metre küp boyutundadır (m^).
Hacim(٧), a, ،»ve ckenarlı birdikdörtgen paralelke- narda (ya da basitçe bir kutu)a X ه* ^dir./-yarıçaplı ve yüksekliği h olan dik bir dairesel silindirin hacmi ٧= 7T r2’dir; /•yarıçaplı bir küre için ٧= (4/3) 71 م , yüksekliği h ve taban alanı £olanbir piramit için V=(l/3)Bh’d\r-,yük- sekliği ه, taban yarıçapı rolan bir koni içiny= (1/3) 7T !2h’dir. Genel olarak, yüksekliği h, taban alanları B, ve تة,,taban alanları arasındaki düzlem kesiti M olan her- hangi bir prizmatoid için (bütün köşeleri i^i paralel düz- lemde olan bir polihedron)