HEPHAİSTOS

HEPHAİSTOS. Yun. mit. Ateş tanrısı. Başlangıçta yeraltı ateşini, daha sonraları da özellikle ev ve zanaatçı ocaklarının ateşlerini temsil ederdi. Demir ocaklarının ve maden işleme sanatlarının ustasıydı. Hera’-nın oğludur. Hera ona, Athena’nın doğumundan duyduğu küskünlük yüzünden, bir erkeğin katkısı olmadan gebe kalmıştı, iki ayağı da sakat, belki de cüce ve pek pis olan bu tanrı, Kharis, sonra da Aglaia gibi en güzel yaratıkları, hattâ Afrodit’i bile sevmek mutsuzluğuna uğradı. Tanrıları güldüren bu talihsiz birleşmelerin acıklı sonuçları, onun gövde yapısının yersizliğine ve bir emekçi olarak gösterdiği çabaların ağırlığına uygun düşecek kadar acıydı. Yeraltındaki ocaklarında belden yukarısı çıplak ve başında atinalı işçilerin giydikleri bir takkeyle çalışır, bu ocakların dumanı yeryüzüne yanardağların ağızlarından çıkardı. Herakles’in zırhı, Zeus’un asasıyle kalkanı, Akhilleus’un kalkanı v.b. gibi birçok olağanüstü eseri onun yapmış olduğu sanılırdı. Atina’da daha M.ö. VII. yy.dan itibaren saygı görmeğe başladı ve M.ö. V. yy.da Atina’da onuruna, kazancılar bayramı Khal-keia şenliklerinin yapıldığı yoksullar mahallesinde bir tapınak inşa edildi, ilk olarak kutsandığı yer olduğu sanılan Lykia’da, ayrıca Limni adası (Lemnos) ve Lipari adalarında da çok sayılırdı. Romalılardaki adı Vulcanus’tur. (l)
HEPİALİDAE çoğl. i. Duyargaları çok kısa, ağız aygıtı körelmiş pulkanatlı böcekler familyası. (Avustralya’da çok olan bu kelebeklere soğuk ve ılıman bölgelerde de rastlanır.) [l] HEPİALUS i. Uzun gövdeli kelebek (kanat açıklığı 25 – 65 mm kadar); dişisi kızıl sarı, erkeği beyaz olur; kırıntılı kuzukulağı, buğdaygiller, çuhaçiçeği, eğreltiotu, şerbetçiotu gibi bitkilerin köklerine saldırır. (Pulkanatlılardan hepialidae familyasının örnek tipi.) [l]

kalanna bahsedilen kimselerin, konuların veya nesnelerin tümü: Ayağa kalktı, işte hepsi uyuyorlardı (Ömer Seyfeddin). Ama eğer sorulacak olsaydı, ben bu söylenenlerin hepsine katılırım (Ş.S. Aydemir). Fakat, o, hiç birisini istemiyor, hepsine bir bahane buluyordu (R.N. Güntekin).
— dey. Hepsi bir kapıya (aynı kapıya) çıkar, amacı tek olan bir yönelişin çeşitli yollarla yapılması ve anlatılması halinde söylenir.
— Dil. bil. Hep kelimesinin üçüncü tekil şahıs iyelik eki almış şeklinin «hep-i» olması gerekirken, bunun sonuna bir de ünlülerden sonra gelen- üçüncü şahıs iyelik eki eklenerek «hep-i-si» olmuş, daha sonra ortadaki «i» ünlüsü söylenişten kalkarak kelime «hepsi» olarak kalıplanmıştır, (m) HEPTAGİNİ i. (fr. heptagynie). Linnaecus sınıflamasında yedinci takım; çiçeğinde yedi dişi organ bulunan cinsleri kapsar, (l) HEPTAKORT sıf. (fr. heptacorde). Müz. Yedi teli olan.
♦ i. Oktavın içindeki yedi diatonik dereceden meydana gelen sistem, (l)
Heptameron (l’), Contes ou Nouvelles de la Reine de Navarre (Navarra Kraliçesinin Masal ve Hikâyeleri), yetmiş iki hikâyenin yer aldığı kitap. Marguerite d’Angouleme’in bu eserine (1559) Boccaccio’nun Decamero-«e’sindeki zevk ve anlayış hâkimdir. Eser yedi günü kapsar, bunun için de Claude Grujet tarafından Heptameron adı verilmiştir. Cauterets yakınlarında N.D. de Sarran-ce’ta beş kibar erkekle kadın birbirlerine eğlenceli ve açık saçık hikâyeler anlatırlar. Bu hikâyelerin konuları genç kızların baştan çıkarılmaları, vasileri ve kocaları aldatmak için başvurulan hilelerdir. Bununla birlikte kitabın ahlâkî bir amacı da vardır (özellikle hikâyelerden sonraki konuşmalarda). Bu hikâyelerde cesaret, ihtiras ve platonik aşk teorisi övülür. Güçsüz bir hikâ-yeci olan Marguerite d’Angouleme ince bir psiklojik gözlem yeteneğine sahipti, (l)
HEPTAMİNOL i. (fr. heptaminol). Eczc. Kalbi kuvvetlendirici ve yorgunluğu azaltıcı özellik gösteren 2-amino-6-metil hep-tanol’ün ticarî adı. (l)
HEPTAN i. (fr. heptane’dan). Formülü CtHio olan doymuş hidrokarbon. (Amerika’daki petrol yataklarında bulunur ve azelaik asidin baryum oksitle kızdırılmasından elde edilir.) [l] HEPTANAL i. (fr. heptanal). Eşanl. önan-tal. (l)
HEPTANCHUS i. Yedi solungaç yarıklı köpekbalığı. (Akdeniz’de ye Gascogne körfezinde bulunan Heptanchus perlo’nun boyu
3 m’yi bulur. Notidanidae familyasından.)
[l]

Sisam HERA’sı Louvro müzesi, Paris
HERAKLEIOS I
Cabinet des Estampes, Paris
HEP