İVAN IV Vasiliyeviç (Korkunç) (1530 -1584), Rusya çarı. Moskova büyük prensi III. Vasili’nin oğludur. Üç yaşında, annesi Helena Glinskl’nln vesayeti altında tahta çıktı. Onun 1538’de ölümü üzerine bir boyarlar meclisinin vesayetinde hüküm sürdü. Bu dönemde boyarların iç savaşımları ülkeye büyük zarar verdi. Metropolit Macaire tarafından Tanrısal kökenli bir otokrasi fikriyle yetiştirilen IV. İvan, 16 yaşında kişisel hükümdarlığını kurdu ve 1547’ de Çar sanını aldı. Egemenliğinin ilk yıllarında (1547-1560) idare, yargı, din ve askerlik alanlarında geniş çaplı düzenlemelere girişti. Ta- tarlar’ı geri püskürttü ve Kazan (1552) ve Astragan (1556) hanlıklarını egemenliği altına alarak Volga’ yı Rusya topraklarına kattı. 1558’de Rusya – Livonya savaşını başlattı ve Livonya’yı ve Estonya’yı işgal e- derek Baltık Denizi’ne açıldı. Ancak bu durum karşısında bağlaşan İsveç. Polonya ve Litvanya güçlerine yenilerek 1583’te fethettiği yerleri terketmek zorunda kaldı. İçerde Livonya savaşına karşı çıkan boyarların muhalefetinin yükselmesi ve entrikaların çoğalması üzerine 1560’dan başlayarak boyar aristokrasisine karşı bir terör rejimine girişti. 1564’te Moskova’yı terketti ve halkoylamasıyla geri döndü. Ülkeyi iki bölüme ayırdı. Moskova kimi mahallelerinden, 27 kent ve 18
İVAN IV
16
Ara