kara şeyi, çok miktarda organik madde, pirit ve kimi zaman karbonat yumrulan ve katmanları, bazı yerlerde de bakır, nikel, uranyum ve vanadyum derişikleri içeren şeyi türü. Fosile az rastlanır; fosiller ya pirite dönüşmüş ya da ince bir grafit katmanı halinde korunmuş durumdadır.
Kara şeyller birçok bölgede, değişen derinliklerde ince yataklar halinde oluşur. Oksijensiz ortamlarda gelişmiş oldukları bilinmekle birlikte kesin oluşum biçimi henüz tartışmalıdır. Bazı jeologlar, görece hafif ve tath su katmanlarının, daha tuzlu ve hareketsiz katmanlann üzerini örtüp bunlan atmosferden ayrırarak kara şeyi oluşumu için elverişli koşulları yarattığını ileri sürerler. Başka jeologlar ise, sığ denizlerde ya da lagünlerde şeyi oluşumu için elverişli koşulların ortaya çıktığını iddia ederler.
Bilinen en eski şeyller, Güney Afrika’da 3,2 milyar yıl kadar önce oluşan Figtree Dizisinin karbonatlı türleridir. ABD’de Colorado, Utah ve Wyoming’deki Green Irmağı Şeyi Oluşuğu bir petrol şeylidir ve çok değerli bir petrol kaynağıdır. Almanya ve Polonya’da bulunan Kupferschiefer ise katranlı bir şeyidir; bakır, çinko ve kurşun içerir.
