KORKUNÇ İVAN
korkunç ivan
(1530-1584). İlk Rus çarı olan IV. İvan, ülkesini yönetirken acımasız yöntemlere başvurduğu için “Korkunç” lakabıyla anılır.
Üç yaşındayken babasının ölümü üzerine Moskova Büyük Prensi ilan edildi ve 14 yaşında çar unvanıyla taç giyerek ülkeyi kendi başına yönetmeye başladı. Rusya’nın kuzeydoğusunda, küçük bir prenslik olan Moskova, 15. yüzyılın ikinci yarısına kadar Tatar beylerinin yönetimindeydi. İvan’dan önceki iki büyük prensin zamanında Moskova Tatar-lar’ın egemenliğinden kurtarılmış ve sınırları
İlk Rus Çarı Korkunç İvan’ın 16. yüzyılda yapılmış bir resmi.
genişletilmişti (bak. Tatarlar). Böylece İvan yalnızca Moskova’nın değil tüm Rusya’nın hükümdarı olarak “çar” unvanını aldı ve 17 yaşında taç giydi.
Yetenekli ve çalışkan bir insan olan İvan, hükümdarlığının ilk yıllarında bir danışmanlar kurulu oluşturarak ülkesini akıllı ve adil bir biçimde yöneteceği konusunda halkına söz verdi. Devletin gücünü artırmaya yönelik birçok reformu gerçekleştirdi ve batı ile ticari ilişkiler kurmayı amaçlayan bir dış politika izledi. Doğuda Kazan ve güneyde Astrahan’ dan Tatarlar’ı uzaklaştırarak Rusya’nın sınırlarını genişletti.
Yaklaşık 1560’ta İvan’ın zorbalık dönemi başladı. Karısı ile en büyük oğlu ölmüş, bir dostunun ihanetine uğramış ve siyasal sorunlarla bunalmıştı. Bazı tarihçilere göre herkesin kendisine karşı olduğuna inandığı için aklını kaçırmaya başlamıştı. Gençliğinde kendisine kötü davrandıkları için her zaman nefret ettiği Boyarlar’clan (büyük toprak sahipleri) öç almaya başladı. Topraklarınamallarına el koydu; bazılarını idam ettirdi. Kendisini tutan tüccarlara ve halka karşı ise tutumu yumuşaktı. Bununla birlikte, hoşuna gitmeyen herkesi cezalandırdığından, hışmına uğrayanlar yalnızca Boyarlar değildi. 1569’da Kfovgorod kenti halkının kendisine suikast hazırladıktan kulağına gelince kenti ve çevresini yakıp yıktırdı, kent halkını da kılıçtan geçirtti. 1580’de çok sevdiği büyük oğluyla giriştiği bir tartışma sırasında onu yaralayarak ölümüne neden oldu.
