Lpg Gaz Sistemleri
ECU
ECU tüm sistemi kontrol edip yöneten bir beyindir. Su geçirmez ve motor ısına dayanıklı bir muhafaza içerisindedir. 32 Bit data transferi sağlayan ve benzinden daha hızlı bir işlemci olan mikropresesöre sahiptir. Akünün sökülmesi durumunda herhangi bir data kaybı olmaz. Her araç için selfmapping dediğimiz yöntemle araç çalışırken kendi kendini programlar. Hiç bir problem çıkarmadan defalarca programlanabilir. ECU benzin ECU’süyle tüm sinyalleri paylaşır ve gaz enjektörlerinin enjeksiyon zamanını mikro saniye hassasiyetinde kontrol eder. Tüm emülatörler ECU’ ya entegre edilmiş olup, tek bir konektör sayesinde bağlantılar hızlı bir şekilde gerçekleştirilir.
ENJEKTÖR
LPG için patentli bir üründür. Alttan beslemeli tiptir. Gaz railden enjektörün içine alınır ve bir Solenoid valf tarafından kumanda edilen gaz yolu açılarak yakıt manifolda püskürtülür. Enjektör -35 °C ile +120 °C arasında çalışabilecek şekilde tasarlanmıştır.
Enjektörleri taşıyan parçadır. Gaz basıncı ve ısı sensorundan oluşan ve PTS dediğimiz sensorda girişte yer almaktadır. Rail emme manifolduna mümkün olduğunca yakın özel bağlantı parçasıyla sabitlenmelidir. Rail egzostan uzak olmalıdır.
REGÜLATÖR
LPG’ nin likit halden gaz haline geçmesini ve atmosferik değerlerde tutulmasını sağlar.Böylece gaz motor tarafından emilebilir.Cihaza komut şoför mahallindeki elektronik yakıt seçici anahtardan gelir.Buharlaştırıcı-regülatör iki bölümden oluşur. Birinci bölümde aracın soğutma suyundaki ısıdan faydalanarak LPG sıvı halden gaz haline dönüştürülmekte ve LPG sabit basınç altında ikinci kademeye ulaştırılmaktadır.Basınç ve debi bir meme, diyafram , yay ve elektro valf kombinasyonu ile ayarlanmaktadır.Bu cihaz dik pozisyonda ve aracın gidiş yönüne paralel yerleştirilmiştir. Cihazın altında bir adet drain tapası mevcut olup, zaman zaman bu tapanın açılarak biriken kostiğin atılmasına yarar.
MULTİVALF
Multivalf, ECE R 67 standartlarına uygun olup ,üzerinde yakıt seviyesini göstermeye yarayan bir şamandıra,giriş-çıkış nozulları ve yakıt seviye göstergesi mevcuttur. Giriş-çıkış nozulları üzerinde emniyet için birer adet kapatma vanası ve aşırı akım kapatma vanaları yer almaktadır. Yakıt seviye göstergesi üzerine bağlanan bir adet transmitter ile tank içerisindeki yakıt miktarını şoför mahallindeki elektronik yakıt seçici anahtar üzerinde görmek mümkün olmaktadır. Ayrıca dolum esnasında stok tankının % 80 seviyeden fazla dolumunu önlemek için multivalfin şamandırasından hareket alan aşırı dolumu önleme mekanizması yer almaktadır.
HAVALANDIRMA KAPAĞI
LPG dönüşüm sistemlerinin önemli elemanlarından biri de multivalf koruma kutusu ve havalandırma borularıdır. Multivalf koruma kutusu multivalfi ve bağlantılarını içine alarak oluşabilecek gaz kaçaklarının havalandırma boruları aracılığı ile bagaj içerisinden araç dışına tahliye edilmesini sağlar. Bu nedenle multivalf koruma kutusunun ve havalandırma hortumlarının sağlam ve bagaj içerisine gaz sızıntısını engelleyecek şekilde sızdırmaz olması gerekmektedir. Buralardan kaynaklanabilecek gaz sızıntısı bagaj içerisinde birikerek aracınızın yanmasına neden olabilecektir.
GAZ KESİCİ
Aracın bagajındaki LPG tankından motor bölümüne gelen likit haldeki LPG’nin kontrolünü sağlar .12 voltluk bir bobin tarafından kumanda edilen bu valf giriş-çıkış rekorlarından ve LPG içerisindeki pislikleri tutacak filtreli bir kaptan oluşur.Motor çalışmadığı zaman ve elektronik yakıt seçici anahtar benzin konumunda iken bu valf kapalı olup, ancak yakıt seçici anahtar LPG komutunda ise ve motor çalışıyor ise açıktır. Kontak anahtarı açılır ve fakat motor çalışmazsa bu valf bir emniyet tedbiri olarak 5 saniye içerisinde otomatik olarak kapanır.
FİLTRE
LPG Solenoid valfındaki filtreye ilave olarak gaz enjektörlerini korumak için sisteme ilave edilmiştir. Her 10.000 Km. de filitrenin içindeki elemanın değiştirilmesi tavsiye edilmektedir. LPG Solenoid valfındaki filtre likit fazındaki gazı filtre ederken, FJ1 gaz fazındaki LPG’ yi filtre etmektedir. regülatör çıkısına bağlanmaktadır.
DÜĞME
Yakıt seçim anahtarı aracın kontrol paneline yerleştirilerek sürücünün yakıt olarak LPG veya benzini seçmesini sağlar. Ayrıca cihazın üzerindeki gösterge LPG tankındaki LPG miktarını ekranda gösterir
MAP SENSÖRÜ
Map sensörü veya diğer bir deyişle basınç sensörü regülatörden gelen gazın basıncını ölçer ve araca optimum miktarda gaz gönderilmesini sağlar. Diğer bir görevi de emme manifoldundaki vakum miktarını ölçmek ve elde edilen verileri kontrol ünitesine iletmektir. Kontrol ünitesi map sensöründen gelen verilere göre yakıt-hava karışımını ayarlar.
DOLUM AĞZI
Geri dönüşsüz check valf ile donatılmış dolum ağzı LPG doldurma cihazından dolumu sağlar Dolum ağzı ECER67 ve TSE standartlarına uygun imal edilmiş olmalıdır. Mutlaka araç bagajının dışında bir yere montajı yapılmalıdır. Dolum ağzının araç bagajı içerisine konulması kesinlikle standartlara aykırıdır. Dolum ağzı çarpmalardan en son etkilenecek noktaya konulmalıdır. Tank ile dolum ağzı arasındaki bağlantıda mutlaka noktaya konulmalıdır.Tank ile dolum ağzı arasındaki bağlantıda mutlaka esnek bir bağlantı elemanı tercih edilmelidir.
ŞAMANDIRA
Kablo grubu diğer sistemlerden daha incedir. 24 Kutuplu konektör kablo grubunun montajı daha kolaydır. Özel konektörü sayesinde sistemin diğer cihazları lehim gerektirmeden kolaylıkla bağlanabilmektedir. EMC standartlarına uymak için korumalı konektörler kullanılmıştır. Kablo grubu üzerindeki konektörler, IP54 standardında su geçirmezdir.
BAKIR BORU
LPG bakır borusunun temel görevi tanktaki gazı LPG valfine, LPG valfinden de regülatöre aktarmaktır.Bakır boru mutlaka 45 bar basınca dayanıklı olmalıdır. Tankın üzerindeki multivalften çıkan basınca dayanıklı bakır boru, egzozdan asgari 150 mm. uzaklıkta veya araya yalıtkan malzeme koyarak 50 mm uzaklıkta, egzozun karşı tarafından, aracın en alt kanallarından, her 600 mm de bir tutma mandalları ile tutturularak geçirilmeli, aracın yere sürtünmesi halinde bakır borunun zarar görmeyeceği bir noktadan regülatöre ulaştırılmalıdır. Bakır borunun dış yüzeyi taş vb. çarpmalara karşı dayanımı arttırmak amacıyla plastik ile kaplanmıştır.Bakır boru şoför mahalli ve çamurluklardan geçirilemez.
Çamurluktan geçirilen bakır boru uygulaması sıkça karşılaşılan yanlış bir uygulamadır.Bu yanlış uygulamada lastiklerden fırlayan taşların çarpması sonucunda bakır borunun delinmesine neden olunmaktadır.Ayrıca bakır borular zamanla LPG den etkilenerek sertleşmekte, kırılgan bir yapıya sahip olmakta içlerinde korozif etki nedeni ile tıkanmalar oluşabilmektedir. Bu durumun yaratacağı olumsuzlukları önlemek için bakır boruların 4 yılda bir değiştirilmesi önerilmektedir.
LPG TANK
LPG tankı basınçlı kaplar statüsünde olup en çok 115 atmosfer basınca ve dış etkenlere dayanımlı olarak yapılırlar. Genellikle bu tanklar; 3-4 mm kalınlığında özel saclardan imal edilirler. Ayrıca saclar özel kaynak sistemi ile birleştirilir ve kaynaklar röntgen ışınlarıyla kontrol edilirler Silindirik ve stepne olmak üzere iki çeşit LPG yakıt tankı vardır. Bunlar kendi içlerinde ikiye ayrılırlar. A tipi tanklar; 25 bar işletme basıncı, 30 bar test basıncına tabi tutulur. Tanklar son derece sağlam çarpmalara karşı esnek malzemelerden yapılmışlardır. Tankların çarpma sonucunda yırtılması ve patlaması söz konusu değildir.
LPG tankları ECER67 ve TSE standartlarında olmalıdır. LPG tankları imal tarihinden itibaren 10 yıldan fazla kullanılamazlar. LPG tankın binek araçlarda bagaj bölümünde, kendi orijinal sehpası üzerine montajı yapılmalıdır. Ayrıca tank en az 2 adet orijinal bağlama kayışı ile sıkı sıkıya gerdirilerek bağlanmalıdır.
LPG tankın bağlama kayışları mutlaka lastik kaplama olmalıdır. Lastik kaplamasız çelik bağlama kayışları tankın boyasının yıpranmasına ve korozyon sonucu ise tank ömrünün azalmasına neden olmaktadır. LPG tankları, dış etkenlerden korunması için epoksi boya ile boyanmaktadır. Tanktan sürekli LPG çekişi nedeni ile tank dış yüzeyinde terleme ve nemlenme meydana gelir. Tank boyası herhangi bir nedenden dolayı bozulmuş veya yıpranmış ise tankın bu bölgelerinde korozyon oluşur. Bu korozyon zamanla tankın delinmesine neden olabilir. Bunun önlenmesi için tankın yıpranan boyaları temizlenerek bu bölgelerin yeniden epoksi boya ile boyanması sağlanmalıdır.
Aracın hareketli olması nedeniyle LPG tankı her gün sayısız titreşime maruz kalır. Bunun sonucu tankı sabitleyen kayışlarda gevşemeler meydana gelir.Bağlama kayışlarının gevşemesi sonucu LPG tankı hareket ederek bağlantı ayarlarının bozulmasına neden olur. Bu durum ise LPG tankı üzerinde bulunan multivalfin çalışma açısının bozulmasına ve bakır borularının zorlanarak kırılmasına neden olur. Bu nedenle LPG tankı bağlama kayışları sık sık kontrol edilmeli, gevşeyen kayışlar gerdirilerek tank sabit duruma getirilmelidir. Eğer bağlantı kayışlarının gevşemesi sonucu LPG tankı yerinden hareket etmiş ise mutlaka yetkili LPG servisine gidilerek tankın multivalf montaj açısının uygun olarak yerine sabitleme işleminin yaptırılması gereklidir.