MEGALOBLASTİK ANEMİLER NEDİR?

MEGALOBLASTİK ANEMİLER: B12 vitamini ve folik asit, hücrelerde DNA sentezi için önemli görevler üstlenmişlerdir. Bu iki maddeden birinin ya da her ikisinin eksikliği durumunda hücrelerdeki DNA sentezi bozulmakta, buna karşılık RNA sentezi sağlam kalmaktadır. Bilindiği gibi hücrelerin bölünüp çoğalabilmeleri için DNA sentez edebilmeleri gerekir. Vücutta sürekli olarak üretilen hücrelerden biri de alyuvarlardır. B12 vitamini ve/veya folik asit yetmezliğinde, kemik iliğindeki kan yapımı bozulur. Kemik iliğindeki .“Eritroblast” denilen genç alyuvarların çekirdeklerinin olgunlaşması ve hücrelerin bölünerek çoğalması gecikir. Buna karşılık, hücre sitoplazmasmm büyümesi sürdüğünden, genç alyuvarlar normalden büyük olur. Normalden büyük olan bu genç alyuvarlara “Megaloblast” denir. Megaloblastlar, B12 vitamini ve folik asit yetmezliğinden kaynaklanan DNA sentezi azlığına bağlı olarak yeterince bölünemezler. Bu bölünme yetersizliği alyuvarların yapımını azaltır. Bu megaloblastlardan hazırlanan alyuvarlar, normalden büyük olur. Büyük alyuvarlara “Makrosit” denir. Bilindiği gibi RNA’daki pirimidin bazlarından biri olan “Urasil”e karşılık, DNA’da ‘Timm’’ bazı bulunur. Timin, bir metil eklenmiş olan urasildir.

Urasilin timine dönüştürülebilmesi için folik aside ve B12 vitaminine gerek vardır. Başka bir anlatımla folik asit ve B12 vitamini, DNA sentezi için gereklidir. Urasil bazına bir metil grubunun eklenip timin bazına dönüştürülmesi için, folik asidin bir türevi olan “Metilentetrahidrofolat” vücutta, sırasıyla “Metiltetrahidrofolat”, “Tetrahidrofolat”, “Metilentetrahidrofolat” ve “Dihid- rofolat”a çevrilir. B12 vitamini, metilhidrofolatın bir metil kaybederek tetrahidrofolata dönüşmesini sağlar. Bu, metil aracılığıyla homosistein metiyonine dönüşür. Dihidrofolat redüktaz adlı bir enzim, dihidrofolatın yeniden metiltetrahid- rofolata dönüşmesini sağlar. B12 vitamini eksikliğinde tetrahidrofolat sentezi ve bunu izleyen metilentetrahidrofolat sentezi duracağından, urasilin metillendirilmesi işlemi aksayacak ve böylece timin sentezi bozulacaktır. Timin sentezinin bozulması, DNA sentezinin bozulması anlamına gelir. DNA sentezi azaldığında hücrelerin bölünüp çoğalmaları azalacak ya da duracşktır. B12 vatimini vücuttaki bütün hücreler için gerekli olmakla birlikte, eksikliğinde özellikle kan, sinir sistemi ve sindirim sistemi bozuklujdarı ortaya çıkmaktadır. Megaloblastik anemilerin en sık görülen iki örneği vardır. Bunlar “B12 vitamini eksikliği anemisi – Pernisyöz anemi” ve “Folik asit eksikliği anemisi”dir.