NOVENSİDES

NOVENSİDES çoğl. i. (lat. Dii Noven-sides). Esk. Rom. «Indige^es» diye adlandırılan latin tanrılarının karşıtı olarak, Ro-ma’ya yeni girmiş tanrılara verilen ad. (Varro’ya göre sabin tanrıları). [L] NOVERRE (Jean Georges), fransız koreografı ve dans yazarı (Paris 1727-Saint-Germain-en-Laye 1810). Sanat hayatına on altı yaşında Fontainebleau sarayında sahneye çıkarak başladı, Op6ra-Comique’in verdiği temsillere katıldı. Fransa, Almanya, Büyük Britanya, Avusturya ve İtalya’nın önemli tiyatrolarında dansçı ve bale yöneticisi olarak çalıştı. 1760’ta, Württemberg dükü Karl-Eugen tarafından Stuttgarts çağrıldı. Yolculuğa çıkmadan önce, Lyon’da Lettres sur la Danse et sur les Ballets (Dans ve Bale Üstüne Mektuplar), [1760] adlı bir eser yayımladı. Noverre bu eserinde koreografların özellikle koreografi için bestelenmiş bir müzikten yararlanmalarını ve hiç bir şekilde dans adımlarını önceden bestelenmiş bir müziğe uydurmamalarını öğütler. Ayrıca
saray elbiselerinin, sepetlerin, perukaların, sahte süs eşyalarının bale temsilinde yeri olmadığını, buna karşılık, pandomi-manın önemini ileri sürdü. Sahneye koyduğu başlıca eserler: Paris’in Yargısı; İp-higenia Tauris’te; Agamemnon’un ölümü; Orpheus ve Eurydike; Akis ve Galatea; Vesta Rahibeleri; Horatius’lar. 1774’te, Dukalık tiyatrosunda (şimdiki Scala) çalışmak üzere Milano’ya gitti; Marie Antoinette, tarafından Opera’ya bale yönetmeni tayin edildi. Apelles ve Kampaspe (1776), insan sesinin katılmadığı ilk bale-pandomimalardan biri olan Les Caprices de Lagathea’yı (Lagathea’nın Kaprisleri) sahneye koydu. Mozart’ın divertimento’su Küçük Şeyler’i, düzenledi. Guimard, Gar-del ve Dauberval’in çevirdiği entrikalar sonunda, operadan ayrıldı (1781). Devrim sırasında Londra’ya sığındı ve orada A-déle de Pontieu ve Tempé’li Karıkoca balelerini temsil ettirdi. Fransa’ya döndükten sonra Mektuplar’ım yeniden yayımladı. (L)