ÖDYOMETRE

ÖDYOMETRE

ÖDYOMETRE i. (yun. eudia, güzel hava ve metron, ölçü > fr. eudiometre’den). Kim. Bazı gaz karışımlarının hacimsel analizini veya bileşenleri gaz halinde olan bazı bileşiklerin sentezini, karışımın içinden elektrik kıvılcımı geçirerek yapmağa yarayan âlet. (Yanlış olarak ODYOMETRE de denir.)
— ANS1KL. Ödyometri analizinin ilkesi, bir karışım, gaz halindeki iki elementten meydana gelmişse üçüncü bir gazı bu karışımın elementlerinden biriyle kıvılcım etkisi altında bileştirerek birlikte ödyometre içine doldurmağa dayanır.
• Sulu ödyometre, Volta tarafından bulundu. Gay-Lussac havanın bileşimini belirlemek ve suyun sentezini yapmak için bu âletten yararlandı, ödyometre iki ucu musluk ve huniyle donatılmış, madenî kapaklarla kapalı kaim camdan yapılmış bir deney tüpünden meydana gelir. Yalıtılmış madenî bir çubuk üst kısımdan çıkar ve çubukla kapak arasında kıvılcım meydana gelecek şekilde ÜSt kapağın yakınına kadar girer. Dereceli bir madenî şerit bu iki kapağı birbirine bağlar. Üst kapağın üzerine, kıvılcım geçtikten sonra kalan gazın hacmini değerlendirmeğe yarayan dereceli bir tüp (ölçücü) yerleştirilebilir. Meydana gelen bileşik gaz halinde değilse, kaybolan gazın hacmi bileşiğe giren gazın hacmine eşittir; bu bileşiğin yapısı bilindiği için, karışımın bileşenlerinden birinin hacmi bulunur; diğeri, aradaki fark yardımıyle çıkarılır. Bileşik, gaz halindeyse artıkta, gaz halindeki bileşik, kullanılmamış yardımcı gaz, yardımcı gazla bileşmeyeA ve karışımın bileşenlerinden biri olan gaz bulunur; karışımın bileşimini belitlemek için, gaz halindeki bi-
leşiğin soğurulması gerekir. Suyun» gazlarııf bir kısmını erilme gibi bir sakıncası vardır.
• Civalı odyometre, üst kısmında birbirine çok yakın iki platin tel bulunan derecelenmiş bir deney tüpünden meydana gelir; deney tüpünün açık kısmı içi civa dolu bir küvete sokulmuştur. Elektrik kıvılcımı geçtiği zaman, deney tüpündeki civa basıncında önemli bir düşme meydana gelir ve bu yüzden bir miktar gaz açığa çıkar. Gay -Lussac bu sakıncayı önlemek için ödyomet-resinin alt kısmına bir sUpap eklemiştir. Mitscherlich ve Bunsen’in odyometreleri dereceli deney tüpleridir. (L) öDYOMETRt i, (fr. e udiome t rie’den). Kim. Gaz karışımlarının odyometre yardı-mıyle analizini yapma işlemi.