RİCHELİEU
, Cardinal de (1585 Paris-1642 Paris), Fransız devlet adamı. Tam adı Armand-Jean du Ples-sis, Cardinal et Duc de Richelieu’ dür. Kardinal Richelieu diye tanınır. Yirmi bir yaşında Luçon piskoposu oldu. XIII. Louis’nin annesi Marie de Médicis’nin yardımıyla savaş işleriyle uğraşan devlet bakanlığına getirildi (1616). Daha sonra kardinal oldu (1622) ve XIII. Louis döneminde Krallık Meclisi’ne girdi (1624). Kısa sürede meclis başkanlığına (başbakan) yükseldi. Yaşamı boyunca başlıca hedefleri, içte kralın otoritesini ve monarşiyi sağlamlaştırmak Avrupa’da da Fransız egemenliğini kurmak oldu. Büyük aristokratları ve geleneksel politik kurumlan zayıf düşürmek için reformlar yaptı. La Rochelle kentini ele geçirerek
(1628) ve Güney Fransa’daki Protestan kentlerine savaş açarak
(1629), Huguenots denilen Fransız Protestanlarının politik egemenliğine son verdi. Nantes Fermanı ile onları dinsel inançlarında serbest bıraktı. Kendine karşı girişilen bir komployu ortaya çıkardı ve suçluları ağır bir biçimde cezalandırdı. Ülkeyi dıştan tehdit eden Habsburg hanedanına karşı savaş açtı. Alman Protestanları ile birleşti. “Otuzyıl Savaşları” sırasında İsveç Kralı Güstav Adolf ile anlaştı ve İspanya’ya karşı savaşa girişti (1635). Başlangıçta Fransa bazı yenilgiler aldıysa da sonunda üstünlüğü ele geçirmeyi başardı. Ancak Richelieu’nün savaşçı
Cardinal de Richelieu
dış politikası Fransa’ya pahalıya mal oldu ve köylü ayaklanmalarına yol açtı. Bu ayaklanmalar kanlı bir biçimde bastırıldı. Fransız sömürge imparatorluğunun temelini atan Richelieu “Académie Française’ln (Fransız Akademisi) kurucusudur. “Memoires” (Anılar), “Les Testament Politique” (Siyasal Vasiyet) gibi yapıtları da vardır.
