ŞEYH EDEBALİ

EYH EDEBALİ -> EDEBALİ, Şeyh
ŞEYH ELVANI ŞİRAZİ -* ELVANI ŞİRAZİ
ŞEYH GALİP (1757 İstanbul – 1799 İstanbul), divan şairi. Asıl adı Mehmet Esat’tır. Babası şair ve Mevlevi Mustafa Reşit Efendi’nin çevresinde güçlü bir öğrenim görerek yetiştirildi. Bir süre Beylikçilik Kalemi’nde kâtip yardımcılığı yaptı. Konya’da Mevlana Dergahı’nda (1784), İstanbul’da Yenikapı Mevlevihanesi’nde çilesini doldurdu (1787). Galata Mevlevihanesi’nde şeyh oldu. Konya’daki Mevlevi mümessili Mehmet Çelebi’nin tutumunun aksine “Mü-ceddid olduğu Sultan Selim’in dîn ü dünyâye/Nümâyandır bu nev pû-şidesinden kabr-î Mollaye” beytiyle
III. Selim’i övdü ve Nizamicedir e taraftarlıketti. Mevlana’nın beyit ve rubaileriyle birlikte birkaç rubaisini besteleyen padişah tarafından da çok sevilerek korundu. Şeyh Galip, divan şiirinin kendi kendini tekrar geleneğini aşarak çağdaşı Nedim gibi öz ve biçim yönlerinden getirdiği yeniliklerle bu şiir anlayışına katkıda bulunan az sayıda şairden biridir. Yenilik gücü, kendisinden önceki şairlerin kalıplaşmış manzumlarını değiştirmesiyle belirir. Mevlevi geleneklerinden kazandığı yeni yönelişlerle içtenlik kaynağını “öz’iünden alır. Söyleyiş ustalıklarını biçim yönünden bilinçli çalışmalar sonucu elde eder. “Divan”ı (1837) ve “Hüsn ü Aşk”ı (1887, 1923) A. Gölpınarlı tarafından yeni dile çevrilerek 1968’de basıldı.