sıcak şartlardan ötürü bir kaç saatten fazla çalı- tskiden robotlara önem vermeyen bir çok
şamıyorlar ve üstelik çok sayıda Cam kırılıyordu. kuruluş bu gün önemle işin üzerinde durmakta-
Sonunda genç mühendis fikrini kabul ettirdi. dırlar. Volvo otomobil fabrikasında 44 robot
Alınan sonuç, kırılan cam sayısında % 5 azalma, çalışmaktadır. Günde 16 saat çalışan bu robot-
zaman kaybının % 5 den % 0,3 e düşmesi ve larur arıza oranı % 3 dür. Otomobil sanayiinde
üretimde % 33 bir artış şeklinde İdi. Her robot robot kullanma rekoru Fiat Fabrikacına aittir,
altı işçinin yerine geçmekte olup devamlı 10.000 Son aylarda otomobillerin kaynak işlerinin
saat bakım yapmadan çalışabilmektedir. Robot- tamamını yapacak bir robot ekibi hazırlamakta
ların maliyeti ise 5.000.000, —TL. civarında olup oldukları bilinmektedir.
üretim artışı ve maliyetler dikkate alındığında Endüstriyel robotlar şekil olarak kurgu bilim
kendini 18 ayda amorti etmektedir. romanlarındaki robotlara benzemez. Daha çok
Bugün Batı Almanya’da 5.000, Amerika yerine geçtiği işçinin çalışan organlarını anım-
Birleşik Devletlerinde 10.000 kadar endüstriyel satan biçimler alır. Genellikle bu biçim kol, bilek
robot kullandığı tahmin edilmektedir. Nüfus ve ele benzer. Bu kolların manevra yeteneği
artışları ise yılda % 50 civarındadır. yahut kavrama duyarlığı insan organlarından çok
Son aylarda bütün dünyada açılan makina daha fazladır. Robotların yönetimi 500 aşamalı
sergilerinde gösterilerin ağırlık merkezini endüs- ufak elektronik beyinler tarafından yapılır. Bu
triyel robotlar oluşturmaktadır. Japon firmala- beyinlere istenilen program verilebilir. Endüstri-
rının iki sene içinde piyasaya çıkaracaklarını öne yel robot üreten firmalar yapıtlarının her işte
sürdükleri bir robot, elektrik süpürgesini tam ve kullanılmasını sağlamak amacile üniversal tipler
işler vaziyette monte edebilmektedir. yapmaya ve standart programlama yöntemleri
kullanmaya gayret ederler. Buna rağmen bu robotların programlanması kendine özgü sorunlar çıkarabilir, örneğin Fiat fabrikalarında otomobillerin boyanması için satın alınan robotların programlanmasında başarı elde edilemeyince özel ‘ programlama uzmanlarının çağırılması gerekti. Bu uzmanlar usta bir boya işçisinin arabayı boyarken yaptığı hareketleri filme alıp bu filmi ağır çekimle oynatarak robota gerekli hareketleri yapması için verilecek programı cjüzenlemeyi başardılar.
Bugünkü robotlar sağır, kör ve dilsizdir. Yalnız kendilerine verilen hareket emirlerini bir program içinde yerine getirirler. Gereğinde ışık ve ses düzenine duyarlı robotlar da yapılır. Bu gören, işiten robot anlamına gelmez, örneğin gören robot demek gördüğü parçayı niteliklerine göre ayırıp, kendisine verilen emirdeki işi yapabilme yeteneğine sahip robot demektir. Bugün elektrik süpürgesini monte .etmek üzere yapılan robot monte edeceği parçalar önüne karışık olarak konacak olursa, bunları birbirinden ayıramaz. Son yıllarda elektronik devrelerin çok ufak ölçüde silisyum “chip” ler kullanılarak düzenlenebilmesi ve bu chiplerin ışığa duyarlı olması bilim adamlarını görme yolu ile malzeme ayırımı yapabilen robotlar fikrine götürdü. NASA uzay uçuşlarında bu şekildeki robotlardan yararlanarak örnek toplamak ve onları yerinde analiz edebilmek amacile bir grup araştırma yapmaktadır. 1982 yılında herhangi bir uzay uçuşunda uygulamasına geçileceği tahmin edilen böfle bir robotun sanayide kullanılmasının 10 yıldan evvel gerçekleşmesi olanaksızdır.
İşçiler ve sendikalarla robotların ilişkileri şimdilik oldukça iyidir, en aşağımdan yöneticiler için bir sorun çıkarmamaktadır. İşçi yerine robot kullanan firmalar çalıştırmak için işçi bulamadıkları pis, sağlığa zararlı, zor ve uzun zamanda yatkınlık elde edilebilen işler için şimdilik robot satın almayı düşünmektedirler. Ancak robotların gelişmesi ilerde yöneticileri daha ucuz, daha prodüktif ve işçilerle d^he-az sorunlu Üretim yapmak hevesine sürükleyeceği kesindir. Her halde önümüzdeki yıllar bu konuda tartışmaların açıtacağı yıllar olacaktır, örneğin Volvo Fabrikası bir robot otomobil montaj hattı hazırlamaktadır. İşçi sendikası ise bu ytlki toplu sözleşme görüşmelerinin gündemine bu konuyu koymuştur.’
Mevcut robot tiplerinin bugüıikü nüfus artış oranları da gözönüne alınarak önümüzdeki bir kaç yıl sosyal sorunlar yaratması bahis konusu değildir. Ancak bir taraftan işsizlik oranındaki artış, diğer taraftan İlerleyen robot teknolojisi içinde grevsiz, sosyal haksız ve köleden çok daha iyi çalışan bir üretim gücü düşleyen yöneticilerin tutumları, sendikaları ve işçi birliklerini bir takım önlemler almaya zorlayabilir.
Robotların yeni bir sınıf kavgası çıkarması ne derecede olanak içindedir bilinemez ama, her halde böyle bir kavga yöneticilerin yerini alacak robotların yapılabileceği gün biter
