Türkiye uzayda 1. lige taşındı
Türkiye’nin ilk yerli gözlem uydusu RASAT’ın görüntülerinin son kullanıcıya ulaşmasını sağlayan Gezgin Portalı, TÜBİTAK Uzay Enstitüsü ODTÜ Yerleşkesi’nde yapılan törenle açıldı.
TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü (TÜBİTAK UZAY) tarafından yerli olarak tasarlanıp üretilen RASAT uydusu, uzayda 3. yılını doldurdu. Rasat Uydusunun görüntülerinin kullanılacağı www.gezgin.gov.tr portalı, kamu kuruluşları ve üniversitelerin hizmetine sunuldu. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, Rasat Uydusu 3. Yıl Kutlaması ve Gezgin Geoportalı açılış toplantısında yaptığı konuşmada, “Rasat, yörüngesinde 16 bin 480 tur atarak toplam 6 milyon kilometrekare alanı görüntülemiş oldu. Elde ettiği görüntülerle Türkiye’yi iki defa tamamen kapsadığı ve 3’üncü kapsama dönemi içinde olduğunu gösteriyor” dedi.
Bakan Işık, “İlk milli uydumuz Rasat’ın 3. yılını doldurması ve Gezgin’in açılışı sebebiyle düzenlenen programda sizlerle birlikte olmaktan dolayı mutluyum. Bugün büyük umut ve heyecanla uzaya gönderdiğimiz ilk milli yer gözlem uydumuz Rasat’ın uzaydaki 3’üncü yılı. 17 ağustos 2011 yılında uzaya fırlatılan Rasat, 3 yıldır yörüngesinde başarıyla hizmet vermeye devam ediyor” dedi. Bakan Işık konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Tabularımız ve Önyargılarımız Kırıldı”
Rasat’ın tamamen yerli uydu ve yerli üretim olmasının ayrı bir sembolik önemi olduğunu belirten Bakan Işık, “Böylece bir anlamda tabularımız ve önyargılarımız kırıldı. Türkiye’nin de en gelişmiş teknolojik ürünleri yapabileceğine dair özgüven ve cesaretimiz arttı. Bu arada artık Göktürk 2’den de daha geniş çok daha yüksek çözünürlüklü yeni bir uyduya başladığımızı özellikle ifade etmek istiyorum. Bu projenin başlangıç olarak ileri nesil uzay teknolojilerini Türkiye’de geliştirilmesine imkân sağlaması en büyük temennimizdir. Çünkü uzay endüstrisi alanında dünyada büyük bir rekabet yaşanmakta. Dünyanın gittikçe küçüldüğü her yerin adeta Biri Bizi Gözetliyor evi gibi gözetlendiği bir dönemde bilgi, bilişim, izlemede önemli hale geldi” şeklinde konuştu.
Işık, RASAT ve GÖKTÜRK 2′deki yerli üretim teknolojinin ekonomi ve endüstriye büyük bir güç katacağını ve ivme kazandıracağını bildirerek, Bakanlık olarak yerli, teknolojik ve temiz üretim olmak üzere üç ana hedeflerinin olduğunu anlattı.
“Türkiye uzayda 1. lige taşındı”
TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Yücel Altunbaşak, dünya devletlerinin uzay serüveninin 1950′li yıllarda başladığını, Türkiye’nin ise bu yarışa 2001′de girdiğini söyledi. Altunbaşak, 50 yıl geç kalınmasına rağmen şu ana kadar çok büyük atılım yapıldığını belirterek, “Türkiye uzay konusunda 1. lige taşındı” dedi.
2001′de BİLSAT, 2011′de RASAT ve 2012′de GÖKTÜRK-2 uydusunun fırlatıldığını hatırlatan Altunbaşak, Türkiye’nin yer gözlem uydularıyla ilgili hiçbir problemi kalmadığını anlattı. Altunbaşak, 1 ay içinde Türkiye’nin ilk yerli haberleşme uydusu projesini başlatacaklarını açıkladı.
RASAT’ın Türkiye Haritası İnternette
TÜBİTAK UZAY, Kalkınma Bakanlığı desteği ile başlattığı Geoportal Projesi kapsamında gözlem uydularından elde edilen görüntülerin internet ortamında paylaşılabilmesi için GEZGİN portalı geliştirildi. RASAT uydusundan indirilen ham görüntüler geometrik ve radyometrik düzeltmelerin ardından koordinatlandırma işlemleri yapılarak güncel görüntüler GEZGİN portalına aktarılıyor.
Kamu kuruluşları ve üniversiteler gov.tr, edu.tr, pol.tr, tsk.tr, k12.tr, bel.tr uzantılı e-posta adresleri ile GEZGİN portaline üye olabiliyor ve 18 Ağustos 2014 tarihinden itibaren www.gezgin.gov.tr adresinden tüm görüntülere ücretsiz olarak ulaşabiliyorlar.
Kamu Kurumu ve Üniversite RASAT Görüntülerini Kullanıyor
RASAT’tan elde edilen görüntüler haritacılık, afet izleme, tarım, çevre, şehircilik ve planlama çalışmalarında kullanılıyor. Daha önce yabancı uydulardan alınan uydu görüntülerinin RASAT ile yerli olarak karşılanması amacıyla TÜBİTAK UZAY, kamu kurumları, üniversiteler ve özel sektör ile çalışmalar yapıyor. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, Maden Tetkik ve Arama Kurumu olmak üzere çok sayıda kamu kurum ve kuruluşuna uydu görüntüsü sağlanıyor. Düzenli olarak görüntü sağlanan bu kurumların yanı sıra farklı kamu kurumu ve üniversite ile onlarca özel sektör kuruluşunun da uydu görüntüsü talepleri karşılandı.
Kamu kuruluşları ve üniversiteler, GEZGİN Portalı’na üye olabilecek ve “www.gezgin.gov.tr” adresinden tüm görüntülere ücretsiz ulaşabilecek.
Yerli Uzay Projelerinin Mihenk taşı: RASAT
2011’de uzaya gönderilen RASAT, Türkiye’nin uzay projeleri için bir mihenk taşı oldu. Uydunun sistem mühendisliği ve sistem tasarımı yurtdışından herhangi bir destek alınmadan TÜBİTAK UZAY mühendisleri tarafından gerçekleştirildi. Uyduda, yerli olarak tasarlanan ve üretilen BiLGE isimli uydu görev bilgisayarı, T-REKS isimli X-Bant haberleşme sistemi ile GEZGİN isimli gerçek zamanlı görüntü işleme modülleri kullanılıyor. 7,5 metre siyah beyaz, 15 metre renkli görüntüleme yeteneğine sahip RASAT, 93 kg ağırlığında ve hiçbir kısıtlama olmaksızın dünyanın her yerinden görüntü alabiliyor. Alınan görüntüler RASAT, çektiği görüntüleri TÜBİTAK UZAY’ın Ankara’daki yer istasyonuna iletiyor. Milli uydunun çektiği görüntülerle Türkiye’nin iki boyutlu uydu görüntü veri tabanı oluşturuldu. Güncelliğin sağlanması amacıyla çekilen yeni görüntülerle veri tabanı her geçen gün daha da zengin hale getiriliyor. Yeryüzünden 700 kilometre yükseklikte bulunan uydu, dünya çevresini 98 dakikada turluyor.
RASAT uydusunun tasarım ömrü 3 yıl olarak belirlenmişti. 17 Ağustos 2014 tarihi itibariyle yörüngesinde 3. yılını dolduran RASAT tüm hedeflerine başarıyla ulaştı ve yörüngesinde görevlerini başarı ile devam ettiriyor. RASAT 3 yıl boyunca yörüngesinde 16480 tur attı ve toplam 6 milyon km2 alan görüntüledi. RASAT uydusu 1000 yakın görüntüleme görevini başarı ile gerçekleştirdi.