VVHITTLE, Sir Frank (doğumu 1907).

Gaz türbininin uçaklarda jet motoru olarak kullanılabileceğini ilk fark eden kişi İngiliz havacı ve mühendis Frank Whittle’dır. Daha küçük bir çocukken model uçaklar uçurmaya çalışan AVhittIe, Warwickshire’daki Leamington Colr lege’da öğrenim gördü. 16 yaşındayken Kraliyet Hava Kuvvetleri’ne (RAF) katıldı.1926’da Cranwell’deki RAF College’a öğrenci olarak kabul edilen Whittle uçmayı öğrendi ve bir süre sonra usta bir pilot oldu. Cranvveli’deyken uçaklarda jet itmesinden yararlanılması konusu üzerinde düşünmeye başladı. O dönemde tüm uçaklar pervaneliydi ve pervaneler öbür motorlu taşıtlârdakilere benzeyen pistonlu motorlarla çahştırılıyordu. Bu tür bir uçakla ulaşılabilecek hız ve yükseklik düzeyi sınırlıydı. Whittle daha etkili bir itme sistemi araştırmaya girişti. Bir gaz türbininin yardımıyla motorun’ önündeki hava girişinin yakınına yerleştirilmiş bir pervane sisteminin döndürülebileceğini düşündü. îçeri giren hava pervane tarafından sıkıştınlacak ve buradan bir yanma odasına beslenecekti; yanma odasına gazyağı gibi bir sıvı yakıt püskürtülecek ve sıkıştırılmış hava-yakıt karışımı burada yakılacaktı. Sıkıştınimış hava böylece ısınarak genişleyecek, yanma odasının arkasındanHulioti Picntre Library
Jet motorunun mucidi olan Sir Frank VVhittIe (sağda), buluşunun bir modeliyle görülüyor.dışan püskürerek türbinin kanatlanna çarpacak ve kanatlan döndürecekti. Türbini terk eden sıcak gazlar arkadan güçlü bir jet biçiminde dışan püskürecek ve böylece öne. doğru bir itme gerçekleşecekti {bak. KUVVET VE Hareket). ,
Whittle ilk gaz türbinli motorun patentini 1930’da aldı. 1934’te Cambridge Üniversitesi’ ne girerek mekanik bilimler öğrenimi gördü. Burada geçirdiği üç yıl boyunca, düşüncelerini uygulamaya koyabilmek için gerekli bilgiyi edindi. Whitle kısa bir süre sonra kendisine man aesteK sağlayan oazı arKaaaşiarıyia Dirlikte, motorlarını geliştirmek üzere bir şirket kurdu. Şirketin ürettiği ilk gaz türbinli motor Nisan 1937’de yerde denendi. 1939’da II. Dünya Savaşı’nın patlak vermesi üzerine İngiliz hükümeti Whittle’m çalışmalanyla ilgilenmeye başladı ve bunun üzerine özel bir uçak tipi geliştirildi. Whittle motoruyla; donatılan ve Gloster E28/39 adı verilen bu uçak 15 Mayıs 1941’de havalandı ve 1944’te RAF’ta hizmete girdi. Ama gaz türbinli jet motorlan alanındaki asıl gelişmeler II. Dünya Savaşı sonrasında gerçekleşti.
1948’de RAF’tan emekh olan Whittle aynı yıl başanlarmdan ötürü “sir” unvanı aldı. Başka biUm kuruluşlarından ve ABD’den de çeşitli ödüller kazanan Whittle bazı havacılık İcuruluşlannda danışman olarakçahştı. 1977’de AnnapoHs’teki (Maryland) ABD Deniz Kuvvetleri Akademisi’nde araştırma profesörü oldu.
Gaz türbinlü motor, İÇTEN YA>JMALI MO.JOR-maddesinde anlatılmıştır.