YÜZME VE DALMA.

Yüzme, denizde olduğu gibi açık ya da kapalı havuzlarda da öğrenilebilir. Öğrenilecek ilk yüzme stili kö-peklemedir. însanlann yüzmeyi ilk kez böyle öğrendiği sanılmaktadır. Bundan sonra, zorluk sıralamasına göre, sırtüstü yüzmeyi, ardından kurbağalama, serbest ve en sonunda kelebek stilleri öğrenilebilir. ;
Yüzme Stilleri
Köpekleme: Çok basit olan bu stili öğrenmek için yapacağımz tek şey köpek gibi yüzmeye çalışmaktır. Bu, başınız dışanda, suyun içinde yatarak koşmaya benzer. Dirseklerinizi vücudunuza yakın tutun ve ellerinizle suyu kendinize doğru çekin, Başlangıçta zor görünebilir, ama sabrederseniz kısa süre sonra ayaklanm-zı yerden kesip ilerlediğinizi göreceksiniz.
Sırtüstü: Kulaklar suyun içinde kalacak biçimde başınızı iyice arkaya atarak sırtüstü

‘ Alisport
Yüz sürekli suyun dışında kaldığından sırtüstü yüzme serbest stilden daha kolaydır.
yatıp yukarıya bakın. Küçük adımlarla yürür gibi parmak uçlarınız gergin durumdayken bacaklannızı bir aşağı, bir yukan hareket ettirin. Kollarınızı birbiri ardına bir çember çizer gibi çevirin. Kollarınızı başınızın’yanından suyun yüzüne çıkardıktan sonra bir kayığın kürekleri gibi suyun altında kalçalannıza kadar çekin. Kollardan biri başın ilerisinden suya sokulurken, öbürü kalçalara varmalıdır. Hızlı hızlı bir aşağı bir yukan hareket ettirilen bacaklann, iki kol da tam bir çember çizene kadar altı kez inip kalkması gerekir.
Çok hızlı bir stil olan sırtüstü yüzme, ilk kez 1912 Stockholm Olimpiyat Oyunlan’nda, ABD’li Harry Hebner tarafından tanıtıldı.
Kurbağalama: Bu stilde kollar ve bacaklar sırayla hareket eder. Önce kollar vücuda çekilir, sonra bacaklar geri itilir. Daha sonra kollar ve bacaklar düz ve gergin durumday-

Kurbağalama yavaş bir Stil olmakla birlikte uzun mesafeli yüzme için çok uygundur.
ken bütün vücut ileri kayar. İlk itme hareketinde başınızı, yüzünüz suda kayacak biçimde aşağıda tutun. Avuçlarınızı aşağıya doğru tutarak ellerinizi birleştirin ve kollannızı gergin biçimde öne doğru uzatın; bacaklanmz da bitişik ve gergin olsun. Önce ellerinizi bütünüyle gerilene kadar yana ve aşağıya doğru açın ve kollarınızı dirsekten kırıp ellerinizi çenenizin önünde birleştirin.. Sonra, bacakla-nnız baklava biçimim alacak şekilde, ayakları dışa dönük tutarak dizlerinizi yanlara çekin. Sonraki aşamada bacaklar açılıp yeniden kapatılarak büyük bir su kütlesi sıkıştınhr. Bacaklannızı birleştirirken kollannızı yeniden öne doğru itin; böylece bütün vücudunuz ilk biçimini alacaktır. Kollarınız yanlara doğru suyu iterken ağzınızdan soluk alın, suda kayarken de ağzınızdan ve burnunuzdan soluk verin.
Bir iskemle ya da sıranın üstünde yüzüstü yatıp kol ve bacak hareketlerini geliştirebilirsiniz.
En eski kulaç stili olduğu sanılan kurbağalama, suda kayarak ilerlendiği için yavaş bir stildir; ama çok kullamşhdır. Giyinik durumda kullanılabilecek en iyi yüzme stili olduğundan özellikle can kurtarmada çok işe yarar. Bir sandal gezintisi sırasında sandalınız devri-lirse, iki elle kenanna tutunup kurbağalama stilindeki bacak hareketleriyle suda kaydırarak kıyıya çıkarabilirsiniz. Sırt çantası ve silah taşıyan askerlerce kullanılabilecek tek yüzme biçimi de gene kurbağalamadır.
Serbest: Bütün stiller içinde en hızhsı ve öğrenilmesi en zor olanıdır; bu yüzden en iyi küçük yaşlarda öğrenilir. Yüzünüz suyun içinde aşağıya dönük durumdayken kollannı-zı gererek öne uzatın, bacaklarınızı arkada sürükleyerek suyu itmeye başlayın. Oldukça düz, ama fazla gergin olmamak koşuluyla bacaklannızı birbiri ardına aşağı yukan hızlı hızlı hareket ettirin.
Kollannızı birbiri ardına çevirin. İleri hareketin başlangıcında dirseğinizi sudan ilk çıkacak biçimde bükün. Sonra kolunuzu esneterek ileri doğru fırlatın. Eliniz suya girerken omzun önünde ve tam gergin olmalıdır. Su, vücudun altında dirsek hafifçe bükük durumdayken çekilir. Yarım metre kadar altınızda gerili duran bir ip boyunca kendinizi çektiğiYüzme stilleri içinde en hızlısı ve öğrenilmesi en zor olanı serbest stildir.
nizi düşünürseniz bu stili daha iyi kavrayabilirsiniz.
Bu stilde, kol sudan çıktığında dirsek bükülürken, baş yana döndürülerek ağızdan soluk alınır; alınan soluk aynı kol yeniden öne atılırken ağız ve burundan geri verilir. Hareket ritmi sırtüstü yüzmede olduğu gibidir. Her iki kol tam bir çember çizene kadar ayaklar altı vuruş yapmış olmalıdır. Bazı kadın şampi-yonlann sekiz, hatta 10 vuruşlu ritmi başany-la uygulamış olmalanna karşın, altı vuruşlu stU standarttır.
Büyük Okyanus bölgelerinde yaygın olan bu stili 1900’lerde AvustralyalI Syd ve Charles CavilI kardeşler dünyaya tanıtmıştır.
Kelebek: Kurbağalamaya çok benzeyen kelebek stili, yüzme yanşlan dışında pek yaygın değildir. Bu stilde bacaklar bitişik tutulup yunus kuyruğu gibi aşağı yukarı hareket ettirilerek vücut su yüzeyinin hemen altında
Alisport
Kelebek, kısa mesafe yarışlarına uygun, hızlı ve gösterişli bir stildir.
dalgalandırılır. Bacaklann hareketi serbestte-kine benzer; ama bu kez iki bacak aynı hareketi aynı anda yapmaktadır. Kollar sudan aynı anda çıkanlır Ve bir çifte kulaçla vücut ileri doğru çekilir. Kelebekte elleriniz kalçala-nn altına doğru süyu iterken başınızı kaldınp soluk âlın, elleriniz yeniden suya girerken de soluğunuzu ağız ve burundan geri verin. Ellerinizi arkaya itip başınızı soluk almak için yukan kaldırdığınızda bacaklannızla suyu aşağıya doğru itin. Elleriniz yeniden suya girdiğinde bacaklarınızla gene suyu itin. Görüldüğü gfDi bu stilde iyi yüzebilmek için güçlü bir vücuda ve omuzlara gerek vardır. Kelebek stiüni öğrenmenin en iyi yolu küçük yaşta başlamaktadır. Kısa mesafede bu stil sırtüstünden daha hızhdır.
Kelebek stilini ilk kez 1933’te Henri Myers uygulamıştır. Eskiden kelebekte, kurbağala-mada kullanılan bacak hareketi kullanılırdı. Fakat günümüzde iyi yüzücüler daha güçlü olduğundan yunus hareketini kullanmayı yeğlemektedir.
Yüzme Yarışları
Yüzme, modern olimpiyatlann başladığı 1896’dan beri Olimpiyat Oyunlan’nda yer almaktadır. Başlangıçta yalnızca erkek yüzücüler yarışırdı. 1912’de kadın yüzücüler için de yarışmalar düzenlenmeye başlandı. Yüzme yarışları 1969’dan beri Uluslararası. Amatör Yüzme Federasyonu (FINA) kurallarına göre yapılmaktadır. FINA’nm kurulmasından (1909) önce çok değişik yarışlar vardı. Günümüzde ise yanşlar 1.500 metreye kadar ve mesafeler metreyle ölçülerek yapılır. Olimpik yüzme havuzlan 50×21 metre boyutlannda ve 1,8 metre derinliğindedir. Olimpiyatlarda ve dünya şampiyonalannda serbest, sırtüstü, kurbağalama ve kelebek stillerinde bireysel ve takım yarışlan yapıbr. Karışık yüzme yanşlannda dört stilde de yüzülmektedir. 1920’lerden 1980’lerin başlanna kadar hem Olimpiyat Oyunlan’nda, hem de dünya şampiyonalannda ABD’li yüzücüler üstünlük kurmuşlardır.
1.500 metreden uzun olan yarışlar uzun mesafe yanşlan olarak adlandınlır. FINA’nın çalışma alanı dışında kalan bu yarışlann çoğu, 67 kilometrelik George Gölü Maratonu

(ABD) gibi belli aralıklarla düzenlenmektedir. En ünlü uzun mesafe yanşlanndan biri İngiltere ile Fransa arasmdaki Manş Denizi’ni geçmek için yapılan denemelerdir. Bü denemeler çoğunlukla, suyun en sıcak olduğu ağustos ayında yapılır.
Manş Denizi’ni ilk kez geçen, İngiliz kaptan Mathew Webb’dir. 1875’te İngiltere’deki Dover’dan Fransa’daki Calais’ye kurbağalama yüzen Webb harita üzerindeki uzunluğu 33 km olan Manş Denizi’ni 21 saat 45 dakikada geçmişti. Fransa’dan İngiltere’ye geçen ilk yüzücü ise 1923’te 16 saat 33 dakika yüzen
İtalyan Enrique Tiraboschi’dir. Manş’ı geçen ilk bayan yüzücü 1926’da İngiltere’den Fransa’ya yüzen ABD’li Gertrude Ederle oldu. Ederle’nin 14 saat 39 dakikalık süresi o zamanki erkekler rekorunu da geçiyordu. 1955’te ABD’li Penny Dean bu rekoru 7 saat 40 dakikaya indirdi.
Manş’ı geçeri yüzücüler arasında Türk sporcular da bulunmaktadır-.
Daima
Dalmayı öğrenmeye başlarken biraz cesaret gerekir. Özgüveninizi geliştirmek için yapabi-

Ipceğiniz birçok alıştırma .vardır. Bunlardan biri, başınızı suyun içinde aşağı yukan hareket ettirmektir. Gözlerinizi açık tutarak havuzun kenanna tutunun. Başınızı, bütünüyle suyun içine girene kadar eğin, sonra yukan kaldırın. Nefesinizi tutmayın, başınız suyun içindeyken hava baloncuklan çıkann, sudan çıkardığınızda ise derin bir soluk ahn.
Havuzun dibinden küçük eşyalar alıp çıkarmak, havuzun kenannı ayaklannızla iterek kaymak ve su yüzeyinde dalmak (ördek dalışı) da suya alışmanıza yardımcı olacaktır. Ha-vüzun keiîâınıuau giıiş atlayışı yapmak çok iyi bir başlangıçtır. Bu atlayış, suya önce başın girdiği “bahklama” atlayışların hepsinde temel olan baş, gövde ve kollann bir hizada tutulmasını öğrenmenizi sağlayacaktır.
Ayak parmaklarınızla havuzun kenanna hafifçe tutunarak ayakta dik durun. Dizler’ gergin durumda belden öne doğru eğilin. Kol-lannızı omuz hizasında, ama omuzlanmzın biraz önünde olacak biçimde açın; avuç içleriniz suya dönük olmahdır. Ayak parmaklannızı havuzun kenanna bastınn ve vücudunuzu öne doğru bırakın. Gözlerinizi havuzun dibindeki bir noktaya dikin; vücudunuz bir çizgi gibi ve gergin durumdayken kollanmzı kulaklannıza doğru yükseltin ve başınızı biraz öne indirin. Suya girerken bütün vücudunuz düz bir çizgi gibi olmahdır; kendinizi gerip dipteki o noktaya dokunun.
Bu dahşı, behnızi daha az bükerek ve havuzun kenannı daha güçlü iterek de yapabilirsiniz. Öne doğru eğilin, ayakların yerden yükselmesini sağlamak için başınızı biraz daha eğin ve hafifçe sıçrayarak suya dahn.
Çok güzel bir stil olan kırlangıç (ya da kuğu) atlayışım bu giriş tekniğiyle öğrenebilirsiniz. Havuzun kenannda ayakta durun; kolla-nnızı iyice açıp hafif ileri doğru ve omuz hizasından yüksekte tutun. Ellerinizle hafifçe öne doğru bastınp sıçrayın. Başınız aşağı eğilip suya girerken, kollarınızı kulaklannıza yaklaştı-nn. En sonunda kollanmzı kırlangıç kanadı gibi iki yanda sallayarak yukanya ve hafifçe ileriye doğru atlayın. Başınızı kollannızın arasında tutmak gerektiğini unutmayın. Aynca suyun yüzünde, gövdenizin dalacağı yeri açacak olan da ellerinizdir. Başınız gerektiği gibi durmuyorsa yüzünüz suya çarpar.
Perende atlayışının ilk adımları ,olan düz çivileme, çömlekli çivileme ve çömlekli balıklama da havuz kenannda öğrenilebilir. Ayakta dimdik durun; başınız yukanda, çene içeride, göğüs dışanda, bacaklar birleşmiş, kollar iki yanda gergin olsun. Ağırlığınız iki ayağınıza da eşit dağılmış olmahdır.
Kollarınızı omuz hizasına kadar kaldırın, kalçalannıza hafifçe değene kadar aşağı sallayın; aynı anda topuklarınızı yerden kaldırmadan vücut ağırlığınızı tabanlara kaydırın.
Tam atlarken kollanmzı, beklemeden gene yukan doğru sallayın. Siz havada uçarken kollannız da iyice yukan kalkacak, aşağı inip suya girdiğinizde ise yavaşça yanlara düşecektir.
Aynı kalkıştan çömlekli çivilemeye geçebilirsiniz. Havadayken dizlerinizi göğse kadar çekip, bacaklannızı diz altlanndan tutun. Sonra bacaklannızı yeniden uzatarak suya çivileme girin. Çömlekh balıklama da buna benzer. Havada bacaklannızı kıstığınız, yani “çömlek” yaptığınız zaman başınızı ve omuz-lannızı aşağı indirin. Böylece vücudunuz öne doğru dönecek ve suya balıklama dalacaksınız.
Alisport
Mükemmele yakın bir atlayış sergilemek isteyen yarışmacı dikkatini atlayışında toplamalı ve gövdesi ile kol ve bacakları arasındaki eşgüdümü kaybetmemelidir.

Bütün bunlar gerçek bir atlama sporcusu olmanın ilk adımlandır. Atlama da yüzme gibi bir olimpik spordur. 19. yüzyılda Avrupa’ da jimnastikten geliştirilen tramplen atlama, aynı yüzyılın sonlannda yanşma spoi-una dönüştü. Yanşmalar iki ana bölümde yapılır: Tramplen ve kule. Esnek bir sıçrama tahtası olan tramplen su düzeyinden 1-3 metre yüksekliktedir. Kule ise 5-10 metre yüksekliğindeki sabit bir platformdur. Olimpiyatlarda yüzme dalında yer alan tramplen atlama ya-nşmalannda 3 metrelik tramplen ile 10 metrelik kule kullanılır. Sporcular tramplen ya da kuleden derinliği en az 4,5 metre olan bir havuza atlarlar. Havuzun yüzeyi sporcuların görebilmesi için su serpme sistemiyle belirginleştirilir. Sporcular altı atlayış grubunda serbest ve zorunlu atlayış yaparlar. ■ Hakemler yükseliş stili, havada uçuş, taklalar, burgular ve suya girişi ayn ayn değerlendirir. Atlayış-lann değişen zorluk dereceleri vardır.
Su Balesi
Senkronize yüzme adıyla da bilinen su balesi 1930’larda ABD’de geliştirilen bir gösteri sporudur. 1954’ten beri FINA gözetiminde amatör olarak yapılan su balesi önceleri Olimpiyat Oyunlan’nda bir gösteri sporuydu. 1984’te ise bayanlar arasında bir yanşmaya dönüştürüldü. Dalmanın 100’den fazla çeşidini içeren yarışmalarda solo (bireysel), düet (ikili) ve takım dallannda yanşıhr. Sporcular zorunlu ve serbest figürlerden oluşan gösteriler sunarlar.
Türkiye’de Yüzme ve Dalma
Türkiye’de ilk yüzme çahşmalan 1910’larda bazı okullarda beden eğitimi derslerinde yer alnuştı. 1920’lerde ise spor kulüpleri bu alanda önemli adımlar attılar. 1923’te ilk düzenli yüzme yanşlan yapıldı. 1931’de Büyükdere Yüzme Havuzu açıldı ve bayan yüzücüler de yetişti.
Türk yüzücüler ilk uluslararası yarışmalara 1934’te Moskova’da katıldılar. 1937’de ise İstanbul’da Moda havuzunda Türk ve Macar ulusal takımlan arasında yarışlar yapıldı. 1943’te İstanbul Yüzme İhtisas Kulübü kuruldu.
II. Dünya Savaşı sonrasında Türk yüzücüler uluslararası yarışmalara daha sık ve düzenli olarak katılmaya başladılar. 1957’de yüznie
sporu Su Sporlan Federasyonu’ndan ayrıldı ve Türkiye Yüzme, Atlama ve Sutopu Federasyonu kuruldu. 1966’da’ Türkiye’deki ilk uluslararası yüzme yanşı olan İstanbul Yüzme Maratonu düzenlendi.
Türk yüzücülerin denizlerdeki başarılan arasında Manş Denizi’nin geçilmesi de bulunur. 1954’te Murat Güler’in Manş’ı geçişiyle başlayan bu başanlar zincirinde 1977’de yaptığı 9 saat 4 dakikalık dereceyle 102 yılhk dönemin ilk lO’u arasına giren Erdal Acet’in önemli bir yeri vardır. 1979’da ise Nesrin Olgun, Manş Denizi’ni yüzerek geçen ilk Türk bayan sporcu olma başarısını elde etti.
1970’lerde yüzme havuzlannın sayısının artması genç yüzücülerin ortaya çıkmasına yardımcı oldu/ Bu dönemde Sadri ve Sabri Özün, Murat Özüak gibi sporcular yetişti.