dekolman, a Gt a b a k a d e k o l m a n i , r e t în a d e k o l m a n i ya da a ğ t a b a k a a y r i l m a s i olarak da bilinir, gözyuvarının arkasını ve yanlarını döşeyen ışığa ...

Dekker, Thomas (d. y. 1572, Londra,İngiltere – ö. y. 1632), İngiliz oyun ve risale yazarı. Londra’daki yaşamı canlı bir biçimde anlatan yapıtlarıyla tanınır. Yaşamına ilişkin kesin bilgiler çok azdır. Oyun yazarı olarak adına ilk kez 1598’de rastlanır. Geçimini sağlamak için yazan Thomas Dekker’e atfedilen Dekker his Dreame adlı kitabın başında yer alan bir oymabaskı çalışma, 1620 British Museum, Londra, fotoğraf, ...

Dekkan Platosu, Hindistan Yarımadasının büyük bölümünü kaplayan üçgen biçiminde yüksek plato. Sanskrit dilindeki dakshina (güney) sözcüğünden türetilen Dekkan adı, bazen yarımadanın Narmada Irmağının güneyinde kalan bölümünün tümünü belirtmek için de kullanılır. Platonun doğusu ve batısı, güney ucunda birleşen Gat(*\) kayalıklarıyla çevrilidir. Kuzey ucunda ise Satpura Sıradağları bulunur. Genel olarak doğuya eğimli olan Dekkan Platosunun ortalama yüksekliği 600 m dolayındadır. Platodaki ...

Delacroix, (Ferdinand-Victor-) Eugene (d. 26 Nisan 1798, Charenton-Saint-Mau- 73 Delacroix, Eugene rice – ö. 13 Ağustos 1863, Paris, Fransa), yapıtlarındaki renk kullanımıyla hem izlenimci, hem de ard izlenimci ressamları etkileyen Fransız ressam. Konularını daha çok tarihsel ya da güncel olaylarla edebiyattan seçmiştir. 1832’de Fas’a yaptığı gezi, daha egzotik konulara yönelmesine yol açmıştır. Gençliği. Ailenin dördüncü çocuğu olan Delacroix’nm babası 1798’de ...

Delacour, Jean Theodore (d. 26 Eylül 1890, Paris – ö. 5 Kasım 1985, Los Angeles, ABD), soyu tükenmeye yüz tutmuş birçok kuş türünü bularak koruma altına alan Fransız-ABD’li kuş yetiştiricisi. Delacour daha çocukluk yıllarında 1.300’ü aşkın kuş toplamıştı. Bu kuşlann bulunduğu bölge I. Dünya Savaşı’nda, Almanlar tarafından yok edildi. Savaştan sonra Asya, Afrika ve Güney Amerika’da araştırma gezilerine çıkan Delacour, ...

Del Rio, ABD’de, Texas eyaletinin güneybatısındaki, Val Verde ilinin (county) merkezi (1885). San Antonio’nun 233 km batısında, Rio Grande kıyısında yer alır; bir köprüyle karşı kıyıdaki Ciudad Acuna’ya bağlanır. San Felipe del Rio adıyla y. 1675’te kurulan ilk İspanyol misyonu Yerlilerce yıkıldığı halde 1883’e değin aynı adı korudu. Bu tarihte, San Felipe de Austin ile kanşmasını önlemek amacıyla adı Del ...

dekupaj (Fransızca decoupage: “kesip çıkartma”), kesilerek biçim verilmiş parçalan, ahşap, metal ya da cam bir yüzeye, bir kompozisyon oluşturacak biçimde yapıştırma sanatı. Birçok değişik teknik bulunmakla birlikte, genelde hepsinde dört temel işlem izlenir. Önce resimler kesilip çıkanlır, ardından bir kompozisyon düzenlenir. Parçalar yüzeye yapıştmldıktan sonra da üstlerine birkaç kat (bazen 12 kat) vernik sürülür. Dekupaj, eski Çin kâğıt kesme sanatı, ...

dekubitus ülseri bak. yatak yarası

dekstrometorfan, <İ-3-m e t o k s İ-n -m e t İ l m o r – f în a n olarak da bilinir, bireşim yoluyla hazırlanan ve tıpta öksürük kesici olarak kullanılan morfin benzeri ilaç. Dekstrometorfanın hidrobromür tuzu, şurup ya da tablet biçiminde ağızdan alınır. Merkez sinir sistemine etki ederek öksürme refleksini baskılayan bu ilaç, öbür morfin türevlerinin çoğunda ...

Dekoratif Sanatlar Müzesi, Fransızca m u s £ e d e s a r t s d £ c o r a t if s , Paris’te, Doğu ve Batı ülkelerinden dekoratif sanat yapıtlarının toplandığı müze. 1880’de Louvre Müzesi’nin yan kanatlarından birinde açılmıştır. Ortaçağdan günümüze mobilya ve sanat yapıtlan örneklerini kapsayan koleksiyonlar dönemlerine göre ayn ayn, oda düzenlemeleri biçiminde zamandizinsel ...

Delalande, Michel-Richard, d e l a l a n d e olarak da yazılır (d. 15 Aralık 1657, Paris – ö. 18 Haziran 1726, Versailles, Fransa), 18. yüzyıl başlarında, Fransa’da önde gelen dinsel müzik bestecisi. Jean-Baptiste Lully’nin sağlığında etkili olabilmiş az sayıdaki besteciden biridir. Korocu olarak girdiği Saint-Germain l’Auxerrois’da birkaç enstrüman çalmayı öğrendi. Paris’in dört değişik kilisesinde org çaldı. XIV. ...

Delagoa Körfezi, Portekizce b a I a d e l o u – r e n ç o m a r q u e s , Mozambik’in güneydoğu kıyısında, Güney Afrika Cumhuriyeti sınırı yakınında körfez. Adını Baıa Da Lagoa’dan Maputo yakınlarında Delegoa Körfezinden bir görünüm, Mozambik Transafrica – EPG /Inc. (Lagün Körfezi) aldığı sanılır. Uzunluğu 31 km, genişliği 26 km’dir. ...

Delage, Yves (d. 13 Mayıs 1854, Avignon ö. 7 Ekim 1920, Sceaux, Fransa), omurgasızların fizyolojisine ve anatomisine ilişkin araştırmaları ve açıklamalarıyla tanınan Fransız zoolog. Ayrıca, içkulaktaki yarım daire kanallarının denge organı olarak işlev yaptığını bulmuştur (1886). 1880’de Sorbonne, 1881’de Caen üniversitelerinde zoolog olarak çalışan Delage, 1884’te Luc’teki zooloji araştırmaları merkezinin yöneticiliğine, 1886’da Sorbonne Üniversitesi’nde zooloji profesörlüğüne getirildi, 1878 ve 1902’de ...

delafossit, bakır ve demir oksit (CuFe02 ) yapısında, siyah renkli ve metal halde bulunan oksit minerali. Öteki bakır ve demir oksit mineralleriyle karışmış durumda ve ikincil mineral olarak bulunan delafossitin en yaygın olarak elde edildiği bölgeler Meksika’daki Sonora, İspanya’daki Pedroso ve AFC’deki Pfaffenreuth’dur. ABD’ de, Arizona’daki Bisbee’de ve Nevada ile Idaho’da da bol miktarda bulunur. Ayrıntılı fiziksel özellikleri için bak. ...

Delany, Martin R(obison) (d. 6 Mayıs 1812, Charles Town, Virginia – ö. 24 Ocak 1885, Xenia, Ohio, ABD), Köleliğin Kaldınlması Akımı yanlısı ABD’li Siyah hekim. Savunduğu Siyah milliyetçiliği ve Siyah olmaktan onur duyma anlayışı sonraki kuşaklara örnek olmuştur. Ailesi çocuklanna daha iyi bir eğitim olanağı sağlayabilmek için Pennsylvania’ya göç ettiğinde henüz küçük bir çocuktu. On dokuz yaşma geldiğinde, gündüzleri Pittsburgh’da ...

Delaney, Shelagh (d. 25 Kasım 1939, Salford, Lancashire, İngiltere), İngiliz oyun yazan. On dokuz yaşındayken Londra’da sahnelenen ilk oyunu A Taste o f Honey (1958; Bir Parmak Bal) ile eleştirmenlerin övgüsünü toplamış ve geniş bir izleyici kitlesine ulaşmıştır. İki yıl sonra New York kentinde sahnelenen oyun, Delaney’e Tiyatro Eleştirmenleri Çevresi Ödülü’nü kazandırmıştır. Delaney, kendi açıklamasına göre, Terence Rattigan’ın bir oyununu ...

Delane, John Thadeus (d. 11 Ekim 1817, Londra – ö. 22 Kasım 1879, Ascot, Berkshire, İngiltere), Londra’da yayımlanan The Times’m genel yayın yönetmenliğini 36 yıl sürdüren Ingiliz gazeteci. Tanınmış bir avukat ve yazarın oğlu olan Delane, daha küçük yaşta komşuları olan The Times’m sahibi II. John Walter’in dikkatini çekti. Londra’da King’s College’ da iki yıl öğrenim gördükten sonra Oxford’a girdi. ...

Delamere (Vale Royal), Hugh Cholmondeley, 3. Baron (d. 28 Nisan 1870, Vale Royal, Cheshire, İngiltere – ö. 13 Kasım 1931, Loresho-Limuru, Kenya), İngiliz Doğu Afrikası’na (bugün Kenya) yerleşen AvrupalIların önderlerinden biri. Afrika’ya uygarlığı yalnızca AvrupalIların getirebileceğine inanmış ve yaşamı boyunca beyaz ırkın üstünlüğünü savunmuştur. Avlanmak için geldiği Kenya’ya 1903’te yerleşti. Sömürge yönetiminin bağışladığı 40 bin hektarlık toprağa uygun hayvan ve ...

Delamere (Dunham Massie), George Booth, 1. Baron, s i r g e o r g e b o o t h , 2. b a r o n e t (1636-61) olarak da bilinir (d. Ağustos 1622 – ö. 8 Ağustos 1684, Dunham Massey, Cheshire, İngiltere), Ağustos 1659’da Cromwell Cumhuriyeti’ne karşı başarısız bir kralcı ayaklanmaya önderlik eden İngiliz siyaset adamı. ...

Delambre, Jean-Baptiste-Joseph (d. 19 Eylül 1749, Amiens – ö. 19 Ağustos 1822, Paris, Fransa), Uranüs’ün hareketine ilişkin olarak hazırladığı cetvellerle tanınan Fransız astronom. Delambre, 1771’de oğluna özel dersler vermeye başladığı maliyeci Geoffroy d’Assy’nin de desteğiyle 1788’de küçük bir gözlemevi kurdu. Burada aralıksız biçimde gözlemler ve hesaplamalar yaptı ve 1792’de, Tables du Soleil, de Jupiter, de Saturne, d’Uranus et des satellites ...