İlim Başka İrfan Başkadır
Ömer Seyfettin, halkın okumamış olanlarının, ilim sahibi olmasalar da irfan sahibi olduklarını; okumuşların bile kavrayamadığı bazı gerçekleri kavradığını söylerdi. Bunu ifade etmek için, “Azizim, Türk halkı âlim değildir, ama âriftir” sözünü sık sık tekrarlardı.
Ülkede zarurî ihtiyaç maddelerinde bile sıkıntı çekildiği, hatta bazılarının karneye bağlandığı Birinci Dünya Savaşı sonrasında, Ömer Seyfettin Batı Anadolu’da bir lisede öğretmendi. Bir gün öğretmenler odasına heyecanla girerek:
– Arkadaşlar, gözümüz aydın; Avusturya, Türkiye’ye vagonlar dolusu şeker gönderiyormuş! der.
Bunun üzerine bütün öğretmenler:
– Yaşasın, bundan sonra çayımızı, kahvemizi adam gibi içeceğiz, diye sevinirler. Ömer Seyfettin, hemen arkasından okulun baş hademesini öğretmenler odasına çağırır ve herkesin huzurunda ona sorar:
– Haşan Efendi, haberin var mı, Avusturya bize vagonlar dolusu şeker gönderiyormuş? Haşan Efendi kendini toparlayıp terbiyeli bir eda ile cevap verir:
– İnanmayın beyim, palavradır bunlar, bu kıtlıkta Avusturya şeker bulsa kendi yer! Haşan Efendi’nin bu sözleri üzerine Ömer Seyfettin, öğretmenlere dönerek:
– Gördünüz mü arkadaşlar, ben boşuna demiyorum “Türk halkı âlim değildir ama âriftir.” diye. Sizleri denemek için “Avusturya bize şeker gönderiyor” dedim, siz okumuşlar hemen inandınız. Ama gördüğünüz gibi Haşan Efendi yutmadı. İşte Türk halkı birçok gerçeği böyle sağduyusu ve irfanı ile keşfeder…