DİKROİZM

DİKROİZM

DİKROİZM i. (yun. di, iki ve khroma, renk’ten fr. dichroisme). Gözlem yönüne göre değişik renklere bürünen bazı maddelerin özelliği.
— ANSiKL. Billûr bil. İzotrop bir cismin eşit kalınlıktaki bütün örnekleri aynı renkte gözükür. Çünkü ışık ışınlarının soğurul-ması burada yalnız kalınlığa bağlıdır. Çift kırılmalı bir Ortamda ise, farklı doğrultulara paralel bulunan ışık titreşimlerinin so-ğurulması farklıdır. Bu yüzden, çift kırılmalı cisimden geçen ışığın şiddeti ile niteliği, hem kalınlığa hem de bakış yönüne göre değişir. Meselâ tek eksenli bir billûr olan zirkon eksen yönünde kahverengi; fakat eksene dikey yönde boz mavimtırak gözükür. Çift eksenli billûrlarda, üç esneklik ekseni bulunduğundan daha karışık renkler görülebilir. Meselâ kordiyerit bakılan yüzüne göre, koyu mavi, soluk mavi veya boz sarımtırak gözükür. Turmalinde olduğu gibi, ışın demetlerinden birinin tümüyle soğurulması, dikroizmin bir sınır halidir. Yakınsak ışıkta gözüken dikroizmli billûrlar, hiperbolik eğrilerle sınırlı iki kara yuvarlak gösterir. Bu olayın açıklamasını Mallard yapmıştır. Dikroizm terimi, yukarıda açıklanan bu olaya tamamen uygun düşmemektedir. Çünkü, burada pek çok ışık kombinezonu sözkonu-sudur. Ne var ki, bu çok renklilik, billûr-ların çoğunda açıkça görülmez. Haidinger dikroizm biiyülteci adlı aygıtı ile, zayıf dikroizmleri iyice görülebilir hale getirdi. (L)