DİVANİ

DİVANİ

DİVANİ sıf. (fars. ve ar. divân’dan divâni). Esk. Divanla ilgili.
— Hat. Divandan çıkan ferman ve berat¬larda kullanılan yazı türü. (Bk. ANSİKL.) || Divanî kırması, divanî yazısının kaideleri¬ne ve güzellik ölçülerine önem verilmeden kullanılan şekli. (Bk. ANSİKL.) || Hattı di¬vanî, divanî yazı.
— ANSİKL. Divanî yazının levki adlı ya¬zıdan meydana geldiği ileri sürülür. Yal¬nız Türkiye’de ve arap ülkelerinde kullanı¬lan divanî yazının Türkler tarafından icat edildiği kabul edilir. İlk örnekleri Fatih devrinde görülmeğe başlar. Divanı Hüma- yun’da mühimme defterleri ile ferman ve beratların yazılmasında kullanılmıştır. Esas karakteri bakımından harfler birbirine çok yakın yazılır ve birleşmeyen harfler de bir-birine bitiştirilir (msl. vav’dan sonra ge-
ien elif’in vav’la birleşmesi gibi). Divanî’nin biraz daha büyük yazılanına celi divanî veya divanî celisi denit. Bu yazı padişah¬ların fermanlarında ve aktedilen antlaşma¬larda kullanılmıştır. Celi divanî, divanînin aksine iç içe yazılır. Bu da yazıyı oku¬makta zorluklara sebep olur. Her iki yazı da geniş boydaki kâğıtlara yazılır ve her satırın sonu özellikle celi divanîde sol yu¬karıya doğru kalkar. Genel karakteri bakı¬mından her iki yazıda harfler sola eğik durur.
Divanî kırmasında divanî yazı basitleştiril-miş ve süratlendirilmiştir. Divanî kırması kaideye dikkat edilmeden yazıldığı için o-kunmasında zorluk çekilir. Bu yazı, bil¬hassa Divan’da ve mühimme defterlerinin kaleme alınışında kullanılmıştır. (-> Bibli¬yo.) [M]