DİYAFONİ
DİYAFONİ
DİYAFONİ i. (yun. dia, ayrım ve phone, ses’ten fr. diaphonie). Eski yunan müziğin¬de, uyuşumlu aralıkları (oktav, beşli ve dört¬lü) belirten senfoni’mn karşıtı olarak kul¬lanılırdı. || Yazılı çok sesli müziğe geçiş sıralarında (IX.-XI. yy.), birden fazla sesin aynı zamanda çapraz veya paralel olarak ilerlemesini anlatan terim.
— Teknol. Ses çizgileri arasında diyafoni, bir gramofon plağının ses çizgilerinde, o- kuyucu tertibat belli bir çizgi üzerindeyken
yan çizgilerin bu tertibata yaptığı modülas- yon etkisiyle parazit seslerin meydana gel-mesine yol açan yapım hatası.
— Telekom. İki ayrı telefon devresindeki konuşmaların birbirine karışmasına yol a- çan indükleme olayı. Bk. ANSİKL.
— ANSİKL. Telekom. Uzun mesafeli paralel telefon hatlarında veya çok katlı telefon kablolarında diyafoni, ters çevirme yoluyle veya hatim bir kesimden öteki kesime atla¬yan iletkenlerinin çapraz olarak birbirini kesmesiyle aşağı yukarı tamamen önlenmiş¬tir. Bölge şartlarından ileri gelen parazit¬ler, «Pupin bobinleri» denilen ve hat bo¬yunca yerleştirilen yükleme bobinleriyle gi¬derilir. Bu bobinler çok uzun mesafelerde konuşma imkânı sağlar. (Bk. PUPÎN METO¬DU.) Radyo yayınlarında kuvvetli bir verici, devrelerin aynı doğru üzerinde olmamasın¬dan doğan diyafoni etkisiyle öteki verici¬lerin yayınını bozabilir, (l) DİYAFONOMETRE i. (yun. diaphonia, u- yumsuzluk ve metron, ölçü’den fr. diapho- nométre’átn). Bir telefon devresindeki di¬yafoni etkilerini bulmağa yarayan elektrik ölçü âleti.
— ANSİKL. Diyafoni .çok karmaşık bir olay olduğu için, diyafonometre ile kesin bir öl¬çü elde etmek güçtür. Bu yüzden, telefon konuşmaları yerine salt bir nota üzerinden yapılan bir müzik yayını ele alınır. Böyle- ce, ölçmeyi yapan kişinin düşeceği hatalar ve değişik seslerin yayılma sürelerinin farklı olmasından doğacak yanılmalar önlenmiş olur, öte yandan, diyafoni etkileri, ya¬yınlanan müzik notasının frekansına göre değişeceğinden, bu işlemi bir kaç frekans ü- zerinden yapmak gerekir. (L)
