HENDESE i. (ar. hendese).

HENDESE i. (ar. hendese). Esk. Geometri-Hendesede iki nokta arasındaki en kısa yol düz hat olduğuna göre bunun aksine misal teşkil eden bu çarpıklık… (H.R. Gürpınar). Art, hendeseyi kimden öğrendi ve bülbüllere güzel melodileri kim öğretti? (Ziya Pasa). II Mec. Şekil: Madem ki deniz ruhuna sır ver-dt sesinden / Gel kurtul, o dar varlığının hendesesinden (Yahya Kemal). Ay aydınlığı, akşam semasında, / Rüyanın, masalların uykunun hendeseleri (F. H. Dağlarca). || [/-sm-i hendese, geometri kitabı, (m) HENDESEHANE blş, i. (ar. hendese ve fars. hâne den hendesehâne), Tar. Tanzimat’tan once açılmış mühendis okulu, (m)
Hendese-i Mülkiye mektebi, Osmanlı imparatorluğu devrinde mühendis yetiştirmek amacıyle açılan okul. XIX. yy.ın sonlarına kadar memlekette belediye ve mimarî islerde görev alacak mühendis yoktu. Nafia nezareti bu ihtiyacı göz önüne alarak bir mü-nerniıs mektebi kurulmasının gerekli olduğunu ileri sürünce padişahın emriyle mektep açıldı (1884).
Mülkiye okullarından ortaokul, lise veya diğer okulları bitirenler, Hendese-i Mülkiye mektebine imtihanla alınırdı. Okul daha evvelden açılmış olan mühendishanenin yanında idi. Hendese sınıfları her bakımdan Mü-hendıshane-i Hümayun’un nezaretine bağlı olduğu için, mühendishanc subayları ve öğretmenleri hendese talebelerine ders verirdi Hendese-i Mülkice mektebi ilk zamanlarda butun meslek ve öğrenim kurumlan gibi idadi (lise) sınıfları ile birlikte açıldı, öğretim süresi yedi yıldı. Bunun dördü yüksek öğrenim Liçü idadi öğrenimi için ayrılmıştı. Bu okul ilk mezunlarını 1888 senesinde verdi. Bunlardan ikisi mektepte öğretmen olarak bırakıldı, diğerleri vilâyet başmühendisliklerine, demiryolu komiserliklerine, Nafia nezarc-
Foto. Giraudon (LAROUSSE)
ti fen memurluklarına tayin edildi. Daha sonra lüzumu kadar talebe yetişince, Hendese-i Mülkiye mektebinin idadî sınıfları kaldırıldı, yalnız yüksek öğretim sınıfları kaldı.
1909 Tarihinde ise okulun adı Mühendislik mektebi olarak değiştirildi, (m)
HENDESELİ sıf. (Aen<fe.re’den hendese-li) Esk. Geometriye uygun olarak yapılmış.
(M)
HENDESESİZ sıf. (hendese1 den hendese-siz). Esk. Geometriye uygun olmayan. II Şekilsiz, biçimi düzgün Olmayan: Hendese-itz, nispetsiz kancık, fakat manalı bir yüzü vardı (F. R. Atay), [M]
HENDESÎ s:f, (ar. hendese’dea hendesl). tsk. Geometri ile ilgili, geometriye uygun, geometrik: Böyle komşu olan saatlerin sayı-w çoğaldıkça ceza da hendesî nispetle artıyordu (A, H. Tanpınar).
— Süs santl. Hendesî tezyinat, düz ve eğri çizgilerden meydana gelen süsleme çeşidi.
♦ Ijendesiye sıf. Esk. Hendesî’nin dişili.
bşkâl-i hendesiye, geometrik şekiller. (M) HENDON, Londra’nın kuzeybatı banliyösünde şehir; 155 800 nüf. Hendon havaalanı, İkinci Dünya savaşı sırasında önemli rol oynadı, (l)