OSMİYUM
OSMİYUM
OSMİYUM i. (oksitlerinden biri kendine has bir koku yaydığı için yun. osme, kokudan fr. osmium). Kim. Tabiatta çoğunluk iridyum osmiyür halinde bulunan, platin grubundan maden.
.Osmiyum, atom numarası 76, atom ağırlığı 0s=190,2 olan kimyasal elementtir. İridyum ile birlikte platin grubunun en ağır Uç madeninden biridir. 1803’te Tennant tarafından iridyumla aynı zamanda keşfedildi.
Çok sert, yoğunluğu 22,5 olan ve 2 700° C
civarında ergiyen çivit mavisi renginde bir katıdır. Havada akkor derecede oksitlenerek, amonyak ve alkalilerle KOsNOs gibi osmiyamatlar veren, keskin kokulu, aşındırıcı, süblimleşebilen beyaz renkli osmiyum tetraoksit OsOı haline dönüşür. Triok-sidi OSO3 serbest halde bulunmaz, fakat bu okside, HüOsOi asidin tuzları olan os-miyatlar tekabül eder. Ayrıca kahverengi bir katı olan osmiyum dioksit OSO2 gibi oksitleri de vardır.
Osmiyum, 4 değerli olduğu birçok tuz verir. Meselâ, osmiyum tetraklorür OsClı, osmiyumun klorla doğrudan doğruya birleşmesinden elde edilir; kumızı renkli toz halinde biı katı olan bu madde diğer klo-rürlerle birleşerek kloroosmiyat adı verilen KüOsCla kibi karmaşık tuzları meydana getirir. Madenin üretimi için bk. platin. Uygulama alanları. Osmiyum saf halde ender olarak kullanılır. Auer von Welsbach bunu akkor lamba teli yapmak için kullanmıştı. Kolayca çözünerek siyah renkli alt oksitlere indirgenebilen OsO<, histolojide dokuların boyanması ve mikroskopta daha ayrıntılı görülebilir hale getirilmesi için kullanılır. İridyum osmiyür, çok sert oluşu ve bozulmaması sebebiyle mil, uç v.b. yapımında kullanılır.
