İnsanı Tüketen Teknoloji

İnsan nedense hep yaptığı eser île tabiata kafa tuttuğunu, onunla baş edebileceğini sanır. Tabiatı bir rakip olarak görür. Teknolojiyi de buna alet eder.

İlk Haber:

“Japonya’da 7.8 şiddetinde deprem oldu. Teknolojik binaların sayesinde Japonya’da can kaybının en az olması bekleniyor.”

15 dakika sonra bir düzeltme:

“Depremin şiddeti 8.8. Daha sonra yine bir düzeltme, 8.9, en sonunda da 9.0.”

İkinci haber:

” Teknolojik binalar sayesinde can kaybı az.”

Ya sonrası;

“Tsunami… On binlerce can kaybı… Nükleer reaktör kazası…”

Sarsıldım. Teknolojiyi çok mu abarttık!

Teknolojinin Yükselişi

Maddeleşmiş düşünceler, durmadan ma­kineler üretmeye devam ediyor, medeniyet­ler kuruluyor, insanlık altın çağma doğru yol alıyordu. Buharlı gemiler, trenler, otomobiller, uçaklar hepsi işleri kolaylaştırıyor, uzakları yakın ediyordu. Bütün bunlar insamn tabiat­la ilişkisinde bir alet miydi yoksa bu tekno­lojik aletler inşam kontrol altına mı alıyordu?

Alet edevat ve teknoloji, insan hayatını kolaylaştırmak içindir. Ve tabiatla olan iliş- kişinde onun elinde bir araçtır. Bu araç, daha sonra nasıl olduysa araç olmaktan çıkıp işin aslı haline geldi. Özellikle Sanayi Devrimi itibariyle insan bu aracı “her şeye gücü ye­ten” tabiatı ve kendini sırf madde olarak gö­ren bir statüye soktu.

İnsanın İnsanlığını Unutturan Teknoloji

İnsan kendini ne kadar teknolojiyle do- natabiliyorsa o kadar modern ve gelişmiş hissediyor. Birinci sınıf güvenlik, parmak izli kapı, elektrikli dikenli telli bahçeli evler, x marka otomobil, y marka bilgisayar, a mar­ka cep telefonu, b marka televizyon, c marka klima vb… olsun istiyor. Bir gün bunlardan bir an feragat etse geriye ne kalır? Çok denk- lemli çözülemeyen bir yalnızlık, bir feryat : x-y-a-b-c….= dijital yalnızlık.

19. yüzyıldan beri teknolojinin yükselişi sürekli gelişme kaydetti. İletişimin en üst düzeyde olduğunu iddia ettiğimiz bir çağa geldik. Eğer teknolojinin bu çağında insanlık unutulmamış olsaydı, insan bu kadar yal­nızlık çeker miydi? Psikolojik travma vaka­
    ları bu kadar artar mıydı? Bunların sebebini izah edemiyoruz. Ya da izah etmeye dilimiz varmıyor.

Gelin biz izah etmeye çalışalım. Önce yalnızlıkla ilgili bir kaide koyalım. İlaçların yan etkisi olduğu gibi, her teknolojinin de bir yan etkisi vardır. Arabalar icat edildi, in­san akrabalarının değerini unuttu. Telefon­lar icat edildi insan çocuklarını unuttu. Tele­vizyon, bilgisayar, internet icat edildi, insan kendisini unuttu. Bu yan etkilerin toplamın­da da ortada yalnız bir insan kaldı.

Dijital Kuşatma

Ortaya çıkan yalnız insana giden yolda yapılan en büyük hata teknolojinin insan için anlamlandırılan boyutuydu. Cep tele-

 

 

 

 

Çok denklemMjçözölemeyen bir yalnızlık: Bir ^Jeryat: x-y-a-b-c….= dijital yalnızlık.

 

fonu icat edilirken insanın diğer insanlarla kurdu­ğu iletişimden daha faz­la menfaat temin edeceği umuluyordu. Ama öyle ol­madı. Büyük binalar yapıl­dı, güvenlik tedbirleri art­tırıldı, bankalar daha fazla korundu. Sonuçta da in­sana duyulan güvensizlik arttı. Teknolojiye güvenile­rek bazı meseleler çözülür zannedildi. Ancak bu yapı­lırken insanın insana olan muhtaçlığı unutuldu.

Parayı muhafaza için kurulan teknolojik banka­lar, artık insanın ruhunu muhafaza ediyor. Sonraları ise sınırsız kredilerle üçün­cü sayfalarda sinirli in­sanların hazin sonu servis ediliyor!… İnsanlar “dijital kuşatma” altında ve tek­nolojiye kayıtsız şartsız esir oluyor. Dijital yalnızlığa doğru kayıyor.

İnsanı Tüketen Teknoloji

içinde Çanakkale gibi bir savaşı da barın­dıran “iki” dünya savaşı ve kefeye konulma­yan nice savaşlar. Yeryüzünün belki de en kanlı yüzyılı. Ve teknolojik silahlar. Artık sa­vaşlarda ne kadar ölü olduğu önemli değil, ilk bombardımanda ne kadar öldürülebili- yor, yeni silahlar beklenilen sayıda öldürücü ve tesirli olabiliyor mu? Her yeni bir savaş, yeni bir teknolojik silahın talim alanı. Tekno­lojik silahlar, gelişmiş savaşlar, gelişmiş ve rakama vurulduğunda yüz kızartan insan ve insanlık düşmanı ve insanın bedenini tü­keten teknoloji karşımıza çıkar.

Daha büyük gemiler, daha lüks otomo­biller, daha donanımlı uçaklar, daha değerli insanı ortaya çıkartabiliyor mu? insan yük­seldikçe insanlılığı ile yükselseydi, tekno­lojinin ve paranın patronlarından insanlık dersi alınması gerekirdi. Ama şimdi öyle mi? Çıkış noktasında insanlık ve insanlığın yük­selişi unutulup teknolojik aletlerin yükselişi için mücadele verildiği için ortaya aletlerin içinde insanlıktan uzak bir nesil ortaya çıktı.

Eğer tabiatı ve çevreyi daha iyi yaşanır hale getirmek için bir teknolojik gelişme düşünülseydi, tabiat rakip olarak mı görül­meliydi, yoksa bir yuva olarak mı? Üzerinde yıllarca çalışılıp milyarlarca para ve sayısız emek dökülen şehirler, üstün teknolojik ci­hazlarla donatıldığında ortaya insan için bir şehir çıkmalıydı. Oysa şimdi şehirlerimize uzaktan bakanlar şehir için insan kölelerin amansız ve anlamsız bir yığın olarak kulla­nıldığını görecektir.

Teknolojiye Neşter Vurulmalı

Şehirlerimize uzaktan bakanlar sadece yetişkinlerin izdir abını görmez. Gökyüzü görmeden büyüyen çocukları görür. Yerüs­tü yolları yetmedi, yeraltım tünellerle, met­rolarla deldik. Deniz üstü gemiler yetmedi denizaltılar yaptık. Artık tabiatı her türlü kullanabiliyorduk. Herhangi bir doğa fela­ketini sadece teknolojik çarelere bağlamak “züğürt tesellisidir”. Tabiat, boşluk kabul etmez, insanla kendi içinde bir bütündür. Teknolojiye ‘aşırı’ güvenip, güven duygusu­nu boş bırakırsak bu boşlukları doğa, tabiat “ikazlarıyla” dolduracaktır.

Bir neşter ameliyat masasında doktorun elinde hayat kurtarıyor. Bir insanın elinde kötü amaçlı kullanıldığında o insanı cani katil yapıyor. Teknolojiye de “usta ellerce” neşter vurulmalıdır. Teknoloji artık insanı ya da insanlığı tümden yok edebilir ya da kur­tarabilir.