arpa
Buğdaygiller ailesinden bitki. İnsanoğlunun tarımını yaptığı ilk bitkilerden biri olan arpanın (Hordeum vulga- re) birçok türü vardır. Bunlardan yabani arpanın (Hordeum spontaneum) Yakındoğu’da ekilip üretilmesinden tarım arpası türetilmiştir. Yabani arpanın Yakındoğu’daki bazı çayırlarda kendiliğinden bitmesi, orta yüksekliklerde kolayca üretilebileceğini gösterir. Tarım arpasının başağı oldukça sıktır, tek çiçekli başakçıklar, arpanın çeşidine göre iki, dört ya da altı sıra üstüne dizilidir.
Meyve çizgimsi ya da ince uzun kavuz ve kavuzcuklarla korunur; verimli çiçeklerin alt kavuzcuğunda genellikle çok uzun bir kılçık bulunur. Çizgimsi ya da temrensi kavuz ve kavuzcukların içinde bulunan meyve bölümü bunlarla yapışıp kaynaşmıştır ve “kaplı” meyve diye adlandırılır. Tarım arpalarının pek çok türü varsa da, genellikle arpalar başaklarına göre ikiye ayrılır: İki sıralı arpalar; altı sıralı arpalar. Eskiden arpa, ekmek yapmak için ekilirken, günümüzde hayvan yemi, bira yapımı ve perhiz yiyecekleri yapımında kullanılmaktadır. Ülkemizde arpa yetiştirimi geniş bir alana yayılmıştır (1991 ‘de 3 450 000 hektar). 11 çeşidi üretilir ve özellikle Eskişehir, Kars, Konya gibi illerde üretim oldukça yüksektir (1991 ‘de Türkiye’nin toplam arpa üretimi 7,8 Mt olmuştur).
