Cabo Verde

Cabo Verde
Atlas okyanusunda, aynı adlı adalar üstünde kurulu
devlet. Cabo Verde Adaları1, ya da resmî adıyla Cabo
Verde Cumhuriyeti, Afrika’nın en batı ucunu oluşturan
Cabo Verde’nin (Yeşil Burun) 600 km kadar batısında
yer alan 10 büyük ada ve 5 küçük adadan oluşur.
YÜZEYŞEKİLLERİ, İKLİM VE DOĞAL KAYNAKLAR
Yanardağ kökenli, dağlık olan adalarda, düzlükler azdır.
Yükselti, Fogo adasındaki Cano doruğunda 2 829
m’yi bulur. En büyük kentler, SaoiTiago adasındaki başkent
Praia ile ülkenin başlıca limanı olan, Sao Vicente
adasındaki Mindelo’dur.
Cabo Verde kurak bir iklim (yıllık ortalama yağış 260
mm) etkisindedir ve dönem dönem büyük kuraklıklar
yaşar. 1968’den bu yana, adalarda önemli sayılabilecek
bir yağış olmamıştır. Sıcaklıklar çok yüksek değildir:
Yıllık sıcaklık ortalaması 24 °C dolayındadır. Puzolan
(çimento yapımında kullanılan yanardağ kökenli gözenekli,
püskürük kayaç) dışında yeraltı gelir kaynağı bulunmayan
adalarda, içme suyunun büyük bölümü de
deniz suyunun tuzunu arıtan tesislerde elde edilir.
TOPLUM YAPISI VE EKONOMİ
Nüfusun yaklaşık % 70’i melezdir; geri kalanın büyük
bölümü siyah Afrikalılardan oluşur. Yaygın olarak konuşulan
dil, Portekizce’nin bozulmuş bir biçimi olan
Crioulo’dur. Büyük bölümü katolik olan nüfus, uzun
süre yurt dışına göç ve kuraklıklar nedeniyle artmamıştır;
ama günümüzde yaklaşık yarısı 16 yaşın altındadır.
7-14 yaş arasındaki çocuklar için eğitim zorunlu, okuma-
yazma oranı da çevre ülkelere oranla yüksektir.
Bağımsızlıktan bu yana Afrika’daki en yüksek ekonomik
büyüme hızlarından birini gerçekleştirmiş olmasına
karşın, Cabo Verde yoksul bir ülkedir. Bunda enbüyük etken, gelir kaynaklarının azlığıdır. Tarımın büyük
ölçüde ağır bastığı ülkede, sürekli ve uzun kuraklık,
toprak aşınmasının ciddi boyutlara ulaşmasına yol açmış,
bu yüzden hükümet, ağırlığı sulama ve yeniden
ağaçlandırma tasarılarına vermiştir: Bağımsızlıktan bu
yana adada 20 milyonu aşkın ağaç dikilmiştir. Dış yardımlar
ve 600 000 kişi kadar oldukları sanılan yurt dışında
çalışan Cabo Verdelilerin yolladıkları paralar,
GSMH’nın yaklaşık % 90’ını sağlamaktadır.
Besin ürünlerinin yaklaşık % 90’ını, toplam tüketim
mallarının da % 95’ini yurt dışından getirtmek zorunda
olan ülkede, başlıca tarım ürünleri mısır, manyok, tatlı
patates, muz ve şekerkamışıdır (rom üretimi). Balıkçılık
ürünleri (özellikle İstakoz ve tonbalığı) dışsatımın %
80’den çoğunu oluşturur. Hükümet balıkçılık, turizm
ve hafif sanayiyi geliştirmek için çaba harcamaktadır.
Adaların uluslararası hava ve deniz ulaşımında bir yakıt
ikmal yeri işlevi görmesi de ek bir gelir kaynağı oluşturmaktadır.
1456’da Portekizliler tarafından bulunduklarında süCABOCabo Verde’rıin çorak ve dağlık
adalarının en büyüğü olan Sao
Tiago’da ülkenin başkenti Praia da
yeralır. Portekizliler adaya ilk olarak
XV. yy’da yerleşmişler ve kurdukları
büyük tarım işletmelerinde çalıştırmak
için Afrika’dan siyah köleler
getirmişlerdir. Avrupa ve Güney
Amerika ‘yla köle ticaretinin önemli
merkezlerinden biri haline gelen
adada, köle tüccarlarının elinden
kaçıp adanın içlerine sığınan kölelerin
kurdukları küçük köylerde,
günümüzde de oturulmaktadırrekli yerleşme bulunmayan Cabo Verde adalarına
1492’de yerleşen Portekizliler, kölelerin çalıştırıldığı
büyük tarım işletmeleri kurdular ve köle ticareti yapılan
bir ticaret merkezi oluşturdular. Ülkedeki kuraklık döneminin
başladığı 1747’den 1960’a kadar yaklaşık 250
000 kişinin açlıktan öldüğü sanılan ülkede, Afrika’daki
öbür eski Portekiz sömürgelerinin tersine, Portekizliler
yerli halkın eğitim görmesini engellemediler ve bazılarına
sömürge yönetiminde görev verdiler. 5 Temmuz
1975’te bağımsızlık tanınan Cabo Verde’de, başlangıçta
yakınındaki Gine-Bissau’yla birleşme tasarıları hasırlandıysa
da Gine-Bissau’daki 1980 darbesinden sonra,
bu tasarılardan vazgeçildi. İki devlet arasındaki diplomatik
ilişkiler 1982’de yeniden kuruldu.
1990’da Anayasa’da değişiklik yapılarak çokpartili
bir sisteme geçilen Cabo Verde’de, cumhurbaşkanı
halk tarafından 5 yıl için seçilir. Ulusal Halk Meclisi üyeleri
de 5 yıl için tek dereceli seçim sistemiyle seçilirler.
Cumhurbaşkanı tarafından atanan başbakan, meclise
karşı sorumludur. 1991 ‘de yapılan ilk çokpartili seçimlerde,
Aristides Pereira’nın yerine Antonio Mascarenhas
Monteira cumhurbaşkanlığına seçilmiş, ülkeyi on
beş yıldır yönetmekte olan partisi Cabo Verde Adaları’
nın Bağımsızlığı İçin Afrika Partisi de, iktidarı seçimleri
kazanan Demokrasi Hareketi Partisi’ne (79 milletvekilliğinin
56’sını kazandı) bırakmıştır.