Doğada bulunan aktinitler

r.Aktinitlerin ikisinin, dünya oluştuğundan bu yana tamamen bozulmayacak kadar uzun yarılanma süreleri olan izotopları vardır. 14 milyar yıl yarılanma süresi (yarı ömrü) olan Th-232, dünya kabuğunda her milyonda 12 parça olacak biçimde boldur. Özellikle torit ve monazit (yanmaz birkaç çeşit az bulunur metal oksit karışımı ve toryum fosfat) gibi bazı minerallerin temel düzenleyicisidir. Doğada uranyumun da üç izotopu bulunur. İzotop değerleri ve yarı­ lanma süreleri şöyledir: U-234 için % 0.006, 230 000 yıl; U-235 için % 72, 696 milyon yıl; U-238 için % 99,27,4,51 milyar yıl. Bazı laboratuvarda üretilen uranyum izotoplarının da yarılanma süreleri uzundur. Uranyumun Yer kabuğundaki toplam bolluğu, her milyona yaklaşık 4 parçadır ve temel olarak peşblend, otunit, torbenit ve karnotit gibi birçok mineralde toplanmıştır. Kazançlı olarak işletilebilecek kadar geniş uranyum mineral yatakları genellikle Afrika, Kanada, Rusya ve ABD’nin güneybatı kesiminde bulunur. Aktinyum ve protaktinyum ile toryum ve uranyumun 220 AKTİNOLİT bazı izotopları, doğada Th-232, U-235 ya da U-238’in bozulma ürünü olarak bulunur. Daha ağır aktinitlerin tümü, uranyumötesi elementler ve daha hafif aktinitlerin bazı başka izotopları, 1940’tan bu yana laboratuvarda elde edilebilmektedir. Uranyum madenlerinde kü­ çük miktarlarda neptünyum-239 ve plutonyum-239 bulunmuştur; U-238’in kendiliğinden fisyonuyla yayı­ lan nötronun emilmesiyle üretilirler. AKTİNİTLER Atom Sayısı Adı Erime En Kararlı Simgesi Noktası, °C izotopu Yarılanma Süresi 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 Aktinyum Toryum Protaktinyum Uranyum Neptünyum Plutonyum Amerikyum Kuryum Berkelyum Kaliforniyum Einsteinyum Fermiyum Mendelevyum Md Nobelyum No Lavrensyum Lr Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm 1,050 1,750 1,570 1,132 639 640 995 1,350 986 900 227A c 232Th 231 Pa 238U 237 Np 244 Pu 243 A m 247Cm 247 Bk 251Cf 254Es 257Fm 258Md 259 No 256Lr 21.8 1.4 x 1010 32,800 4.51 x 109 2.1* x 106 x 107 7.400 1.6 x 107 1.400 800 276- 80 56 yıl yıl yıl yıl yıl yıl y i yıl yıl yıl gün gün ?ün 1.5 i ia 35 san