çöküntü önleyiciler

Çöküntüye uğramış hastaların tedavisinde kullanılan^
ilaçları topluca belirten terim. Merkez sinir sisteminin
doğal bir uyaranı, sinir uçlarından salgılanan ve hedef
organlara dağılan, böylece sinir itkilerini ileten norepinefrin
adlı ileticidir. Bazı kanıtlar, süreğen çöküntü durumlarına,
norepinefrin eksikliğinin yol açtığını göstermektedir.
Çöküntü önleyici (depresyon önleyici, antidepresan)
ilaçların monoamin oksidaz (MAO) ketleyicileri
adı verilen grubu, doğal uyaranları, bunların arasında
da norepinefrini bozmaktan sorumlu olan enzimlerden
birinin etkisini azaltır. Bu ketleyiciler grubunun
bir örneği, tranilkoprominmdir (ticari adı Parnate). İkinci
bir çöküntü önleyiciler grubu da, kimyasal formüllerinde
üç halka bulunduğu için trisiklikler diye adlandırılır;
sanıldığı kadarıyla, sinir uçlarındaki norepinefrinin
emilimini azaltır, böylece bu uyaranın kanda gerekli
miktarlarda bulunmasını sağlarlar. Trisiklik ilaçlara örnek
olarak da imipramin (ticari adı Tofranil) ve amitriptilin
(ticari adı Elavil) gösterilebilir. Bu ilaçların nedeni
açıklanamamış bir yan etkisi uyku halidir. Bu gruplardaki
herhangi bir ilacın kullanılması norepinefrin
miktarında net bir artışa yol açtığı için, aynı anda iki çöküntü
önleyici birden kullanmak, tıp açısından tehlikelidir:
Düzensiz kalp atışlarına ve kan basıncının (tansiyon)
yükselmesine neden olabilir. Bunun yanı sıra,
MAO ketleyicileri alan hastalar şarap ya da yıllandırılmış
peynir yemekten sakınmalıdırlar; çünkü bu ürünler,
gene düzensiz kalp atışları ve kan basıncı yükselmesi
gibi olumsuz etkilere yol açabilen bir özerk sinir
sistemi uyarıcısı olan tiramin içerirler.