BOHR, Niels; atom ve molekül yapısı için modern bir teori kuran DanimarkalI ünlü fizikçi. 1885’te Kopenhag’da doğdu. Babası Kopenhag Üniversitesinde profesör olduğundan, iyi bir çevrede yetişti. Kendisinin merak ve kâbiliyeti yanında, aynı üniversitede baba dostu iyi bir fizikçi bulunması, onun çalışmalarında büyük faydalar sağladı.
Niels Bohr.
îlk çalışması olan, suyun yüzey gerilimi için teorik ve tecrübî araştırmalar, şöhretinin basamağı oldu. Bu başarısı ona 1907’de Kopenhag Akademisinin altın madalyasını kazandırdı. Cambridge ve Manchester’de çalışmalarına aralık vermeden devâm etti (1912-1916). Rutherford’un 1911 yılında atom yapısı ile ilgili olarak ortaya sürdüğü fikirler üzerine kendi teorisini kurdu. Rutherford teorisine göre atom, artı yüklü bir çekirdek ile bunun çevresinde dönen eksi yüklü elektronlardan meydana gelmekteydi. Böyle bir model klasik fizik kurallarına uymuyordu. Çünkü elektronların çekirdek etrâfmdaki hareketleriyle ışm salmaları sonucu enerji kaybedip çekirdeğe yapışmaları gerekirdi. Halbuki böyle bir olay mümkün değildi. Öte taraftan Max Planck da enerjinin kuvanta denilen küçük tânecikler, biçiminde olduğu teorisini ileri sürmüştü. Bohr, Rutherford ile Planck’ın görüşlerini birleştirerek yeni bir teori ortaya attı. Bohr’a göre elektronlar çekirdek etrâfında değişik enerji seviyelerindeki yörüngelerde hareket ederler. Buna göre elektronlar enerji neşretmeyebilir, ancak bir yörüngeden diğer bir yörüngeye atlarken ya enerji alır veya verirler. Böylece bu teori sâyesinde tayfların îzâhı da mümkün oluyordu. Bohr, tutulan veya neşredilen ışınların frekansının elektron yörüngeleri arasındaki enerji farkından kaynaklandığını ortaya koydu. Bâzı bilim adamları tarafından sonradan Bohr teorisine bâzı değişiklikler getirildi. Meselâ elektron yörüngelerinin elips biçiminde olması ve elektronların bir tânecik değil de dalga olduğu teorisi gibi. Bu başarı ve çalışmalarından dolayı Bohr’a, Kopenhag’da profesörlük ünvânı verildi ve 1920’de Teorik Fizik Enstitüsüne direktör oldu. Atom ve molekül yapısı için kurduğu modem teori sebebiyle 1922 Nobel Fizik Mükâfâtım kazandı. İkinci Dünyâ Harbinin sonlarına doğru İsveç’e, oradan da İngiltere’ye gitti. Nükleer silahların, savaşta kullanılmasına karşı çıktı. Daha sonra Danimarka Fen ve Edebiyat Akademisi Başkanlığına getirildi. Ölümüne kadar bu görevde kaldı. 1962 yılında öldü.