MODEL

MODEL; Aim. 1. Modeli (n), Muster (rı) 2. Schnitt (m), Fr. Modèle (m); type (m), İng. model, pattern; example. Bir konunun temsilen yapılan, bâzı özelliklerini anlatan, üç boyutlu tipik ve küçük mâ- mûl parçalarına verilen isim. Benzer örnek. Model cinsleri o kadar çoktur ki, birbirini içine alan ortak bir model târifi yapmak oldukça güçtür. İlimde,eğitimde, mühendislikte ve endüstride kullanılan modeller vardır. Model geleceğe açık olarak ihtimal ye düşüncelerin maddeye aksi ve yığılışıdır. Model,, umûmiyetle aslından küçük olur. Meselâ güneş sistemini sembolize eden model oldukça küçüktür. Bunun tam tersine, maddenin mo- leküler yapısını temsil eden model ise çok büyüktür. Topografik modeller, aslın dıştan görülen özellikleri, belli bir ölçekle küçültülerek yapılır. Târih ve tabiatla ilgili bu tür modeller bâzan çok karmaşıktır. Uçak, otomobil ye gemi yapımında modelcilik başlıbaşına bir konudur. Önce tasarlanan resimler çizilir. İkinci kademe olarak bu resimlerden istifâde edilerek belli ölçekte model yapılır. Model, yapımcıya üç boyutlu düşünme imkânı tanır. Uçaklar ve otomobiller hava tünelinde, gemiler su havuzlarında akış testlerine tâbi tutularak aerodinamik yapıya tesir eden rüzgâr, dalgalar ve diğer değişken şartları incelenerek, yapı formunda değişiklikler yapılır. Gemi ve uçak montajında model, bilhassa cihazların yerli yerine montesi, boruların birbirini engellemeden bükülerek yerleştirilmesi yönünden plân kadar önem taşır. Şehircilikte model, karmaşıklığı ortadan kaldırmaya yardımcıdır. Şehir trafik akışı, fabrikaların yerleşme sahası, okullar, hastahâneler ve evler, şehirde daha faaliyet başlamadan model üzerinde yerleştirilerek, doğabilecek problemler önceden çözümlenir. Model, askerî sâhada eğitim maksadı ile kullanılır. Askerî taktik ve strateji oyunları, bölgenin topografik modelinin yapılması ile kara, hava ve denizdeki harekat gözle tâkib edilir. İkinci Dünyâ Savaşında, topografik model kullanılarak, adım adım Avrupa’nın işgali gerçekleştirildi. Bu model, binâlarm konumlarını bile içine alacak kadar teferruatlı idi.