ERKEK EĞRELTİOTU (Dryopteris filixmas)

ERKEK EĞRELTİOTU (Dryopteris filixmas);
Alm. Farnkraut (rı), Fr. Fougere (f),
male, İng. Malefern. Familyası: Eğreltiotugiller
(Polypodiaceae). Türkiye’de yetiştiği yerler: Doğu
Karadeniz, Marmara bölgesi.
Mutedil bölgelerin rutubetli yerlerinde, orman
altlarında, kayalar arasında yetişen 50-70 cm
boylarında, çok senelik, otsu bir bitki. Toprak altı
gövdesi 10-40 cm uzunluğunda olup, dış kısmı
eski yaprak izleri veya kâideleri ile kaplıdır. Alt tarafında
siyah renkli, ince kökler taşır. İlkbaharda
rizom gövdesinin ucundan kendi üzerine sarılmış
olan genç yapraklar çıkar. Yapraklar gelişince açılır.
Yapraklar uzun saplı olup sapın kâidesi şişkindir.
Yaprakların alt yüzlerinde spor keseleri
vardır.
Kullanıldığı yerler: Bitkinin kullanılan kısmı
kökleri ve yapraklarıdır. Kökleri sonbahardatoplanıp, birkaç gün, havada sonra hafif ısıda kurutulur.
Özel bir kokusu, tatlımsı ve kekremsi bir
tadı vardır. Bileşiminde uçucu ve sâbit yağlarla, reçine,
nişasta ve etkin madde filisin vardır.
Barsak parazitlerine karşı çok eski târihlerden
beri kullanılmaktadır. Toz veya hulasa hâlinde
alınır. Müshil olarak yağı ilâçlarla verilmemelidir.
Zîrâ yağlar, ilâçtaki toksin maddelerin yayılmasını
kolaylaştırarak şiddetli zehirlenmelere
sebeb olabilir.