LANOLİN

LANOLİN; Aim. Lanolin (n), Fr. Lanoline (f),
İng. Lanolin (e). Koyun yününün yağından istihsâl
edilen bir yağın ticarî adı. Bütün yağlar gibi bir
esterdir. Lanolinin başlıca meydana getiricisi olan
klesteral esterleri ve yüksek yağ asitlerinin (palmitat,
stearat ve aleat) bir karışımıdır.
Lanolin, açık sarı renkte merhem kıvamındadır.
Hafif kokuludur. Petrol eterinde, eterde, kloroformda
ve sıcak susuz alkolde çözünür. Lanolinin
erime noktası 40-42°C’dir. Lanolin ışık ve havadan
zarar gördüğü için korunmalıdır. Uzun saklama
sonucu veya lanolinin sulu emülsiyonu hidrolize
ve okside olabilir. Antioksidanlar kullanılarak
uzun süre korunabilir. Lanolin iki çeşittir. Biri
hidrate (sulu) lanolin olup, sarımsı beyaz renktedir.
Sulu lanolin, yaklaşık % 30 kadar su ihtivâ
eder ve suda çözünmez. Kloroform ve eterde çözünür.
İkincisi ise susuz lanolin olup, yarıkatı ve
sarımtrak bir maddedir. Suda çözünmez, fakat
kendi ağırlığının iki misli su ile bir karışım verir
ve bu karışımdaki lanolin, sudan ayrılmaz. Diğer
organik çözücülerde ve sıcak alkolde çözünür.
Lanolin koyun yününden elde edilir. Koyun
yünü, basit yıkama ile madenî tuzlarından temizlenir.
Sonra sabunlu su veya alkali çözeltisi ile
yıkanır. Bu yıkamada lanolin, yünden alınmış olur.
Bu sabunlu su, % 0,5-5 miktarında lanolin bulundurur.
Bu karışımda lanolin emülsiyon şeklinde
olup, çok küçük tanecikler hâlinde karışımdan ayrılır.
Bu emülsiyonrdan lanolini ayırmak için, santrifüj,
asitle çöktürme veya Ca ve Mg tuzu hâlinde
çöktürme metodları kullanılabilir.
Arıtmak için, özel toprak süzgeçlerden süzülür.
Rengi ağartılır. Bu işlem için sülfat asidi, potasyum
bikromat, klor ve hidrojen peroksit kullanılır.
Ticârette en çok sulu (hidrate) lanolin kullanılır.
Lanolin, merhemlerin yapımında, kozmetikte, el
kremlerinde, traş kremlerinde, kıl dökücü kremlerde
ve kolloidal gümüş merhemi gibi nüfuz edici
merhemlerde kullanılır. Türk kodeksine göre lanolinin
terkibi, 13 kısım lanolin, 4 kısım su ve 3 kısım
sıvı parafindir. Hafif antiseptiktir, saçların kırılmasını
önler (şampuanlara katılır), cildi güzelleştirir.