LUTHER, Martin

LUTHER, Martin; Alman papazı. Hıristiyan
din adamı olup, aynı zamanda reformcudur. Almanya’da
Eisleben’de 1483’de doğan Luther, varlıklı
bir köylü âilesinin çocuğudur. 1505 yılına
kadar tahsîline devam ettikten sonra aynı yıl, felsefe
hocası ünvânını aldı. Daha sonra Augustinuscular
tarîkatına girerek 1507’de papaz oldu.
151 l’de ilâhiyat doktoru, 1513’de Wittenberg Üniversitesinde
profesör oldu. Bundan iki sene sonra
da mensubu olduğu Augustinuscular tarikatının
Almanya vekili oldu.
Hazret-i îsâ’ya bildirilen hak olan din az zaman
sonra Yahûdîler tarafından sinsice değiştirildi. İnciller
zamanla çoğaldı, uydurma İnciller her yerde
okunur hâle geldi. Kral Konstantin ve ondan
sonra gelenler Hıristiyanlık dînine çeşitli şeyler ilâve
ettiler. Bunun için defâlarca meclisler toplandı
(Bkz. Hıristiyanlık). Bunlardan çıkan kararlarla İncil
sayıları daha çok arttı. Kiliseler zenginlik ve
sağladıkları otorite ile hâkimiyetlerini güçlendirdiler.
Papazlar halkın günahlarını affedip, Cennetten
yerler satmaya başladılar. 1517 yılında Luther,
bu işe karşı gelerek “95 tezini” Wittenberg Şatosunun
kapısına astırdı. Roma’daki papa ile mücâdeleye
girince, 1520’de Papa Onuncu Leon tarafından
afaroz edilip, dinsiz îlân edildi. 152l’de
İmparator Beşinci Şarlken huzûrunda, yapılan sözlerinden
geri dönme teklifini reddedince, dinsizliği
imparator tarafından da îlân edildi. 1524’de Würunberg’de
protestanlığı îlân etti. Pekçok kitap
yazdı. Bundan sonra dindeki reform fikirlerini Alman
halkına benimsetmek için çalıştı. Baltık ve İskandinav
ülkelerinde yayılan fikirleri, Hıristiyanlar
arasında günümüze kadar devâm eden ayrılıklara
sebeb oldu. Uzun yıllar devâm eden mezhep
harpleri Avrupa’yı kana buladı. Katolikler ile
Protestanların birbirlerine düşman olmasına sebeb
olan Luther’in, İslâmiyete karşı çirkin hücumları
vardır.
1515’te evlendikten sonra altı çocuğu olan
Luther, doğum yeri olan Eisleben’de 1546 yılında
öldü.