KANTARYON (KANT ARON-KANTARİ Y Y ON)
Arabçası : Erçikon, Haşîşetii’l-Kantaryon. Farsçası : Zerîr. Lâtincesi : Centaurea acaulis. Yetiştiği yer ve çeşitleri: Dağlarda, ovalarda; çayır ve fundalıklarda hatta sıcak ülkelerde yetişir. Küçiik ve büyük olmak üzere iki çeşittir. Kullanılan maddesi: Kökü, çiçekleri, yaprakları.
Tıbbî Özellik ve Faydaları: a) San çiçekleri olan bir bitkidir. Yaprağı pirinç yaprağına benzer. Bitkinin üzeri dikenlidir. Bundan en çok boyacılar faydalanır San çiçeklerinden boya yaparlar. b) Küçüğünün 10 gr. kadarı üzümle pişirilip içilse kan dolaşımını düzene sokar. Sar’aya faydalıdır. c) Pişirilip suyundan aç karnına her sabah yarım dirhem (2 gr.) içilse vücutta su toplama hastalığına iyi gelir. Tecrübe edilmiş- tir. ç) Suyu arpa unu ile karıştırılarak delinmemiş urlara yakı gibi konulsa şifası görülür. d) Çiçeğinden altışar gram alınarak bal ile macun yapılır ve yutulursa sar’a hastalığını meydana getiren köpükleri çıkarır. e) 5 gramı bal ve sirke şerbeti ile içilse, dalak ağrısını geçirir. f) Dövülerek çıkarılan suyu ağnyan kulağa damlatılsa ağrıyı dindirir.
g) Küçük cinsinin zeytinyağı ile merhemi yapılıp yaralara sürülse yarayı iyi eder. ğ) Kekik suyu ile kaynatılarak elde edilen bu su ile boğaz gargara yapılırsa bademcik iltihabını ve ağız yaralarını geçirir. h) Büyük cinsi kaynatılarak şekerle içilse nefes darlığına ve öksürüğe iyi gelir. Hayzı söktürür. Karında olan ölü çocuğu çıkarır. Kan tükürmeğe faydalıdır. ı) Bağırsaktaki kurtları döker. Ülseri geçirir. i) Suyuna sirke ilâve edip başa sürülse baş ağrılarını geçirir. j) 20 gram kök bir litre suda haşlanarak çorba kaşığı ile içilirse iştahı açar, ishallere iyi gelir. k) Ateşli hastalıklarda da kullanılır.
