BAĞ-KUR

BAĞ-KUR; esnaf, sanatkâr ve diğer bağımsız çalışanların
sosyal sigortalar kurumu. 14 Eylül 1971
gün ve 13956 sayılı Resmî Gazete ile yayınlanan
2 Eylül 1971 tarih ve 1479 sayılı kânunla kurulmuştur.
Kurum, kuruluş kânununun birinci maddesine
göre Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağlı olup, mâlî
ve idârî bakımdan bağımsız bir kamu tüzel kişiliği
kimliğine sâhiptir.
Bu kânun; kânunla ve kânunların verdiği yetkiye
dayanılarak kurulan sosyal güvenlik kurumlan
kapsamı dışında kalan ve herhangi bir işverene
hizmet akdi ile bağlı olmaksızın kendi nam ve
hesabına çalışan esnaf ve sanatkârlar ile öteki bağımsız
çalışanları içine almaktadır.
Muhtar, Ödenek ve Sosyal Güvenlik Kânunu
ile de, herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna tâbi
olmayan köy ve mahalle muhtarları Bağ-Kur
kapsamına alınmıştır. Bağ-Kur 1978 yılında yurt
dışında çalışan vatandaşlara bu çalışmayla ilgili
borçlanma imkânı da sağlamış, 1979 yılında ise ev
kadınlarının bir sosyal güvenlik kânununa tâbi olmalanm,
yurt dışında çalışan vatandaşlanmızm çalışmayan
eşlerinin ve Türkiye’de ikâmet eden
Türk asıllı yabancı uyrukluların isteğe bağlı sigortalı
olmalan sağlanmış, parlamenter olanlara da
1960’tan sonraki ve Bağ-Kur Kânunu’nun uyguuygulanmasına
geçilmeden önceki dönemlerde kendi
hesaplarına çalıştıkları süreleri belgelemek süreliyle
borçlanma imkânı vermiştir.
Bağ-Kur, kapsamına aldığı sigortalılarına sigorta
kollarından olan mâlüllük, yaşlılık, ölüm ve
sağlık sigortası yardımı yapmakta, cenâze masrafları
karşılığı toptan ödeme ve sosyal yardım
zammı vermektedir.
Bağ-Kur mevzuatına göre sigorta piriminin ve
aylıklanmn hesaplanmasına esas teşkil eden 24 gelir
basamağı mevcut olup, bununla ilgili gösterge tutan
360’tan başlayıp 4020’de biten basamak göstergelerinin,
her yıl bütçe kânunuyla belirlenmekte
olan katsayı ile çarpılması sonucu bulunmaktadır.
Sigortalının seçtiği gelir basamağı üzerinden % 20
oranında mâlüllük, yaşlılık ve ölüm sigortası ve %
12 oranında sağlık sigortası primleri aylık olarak
alınmaktadır. Sigortalıdan’ilk girişte bir defâya
mahsus olmak üzere seçtiği gelir basamağının %
25’i oranında giriş keseneği alınmaktadır.
Sigortalılar ilk altı basamakta her yıl bir üst basamağa
kurumca mecbûrî olarak yükseltilmekte,
altıncı basamaktan îtibâren ise iki yılda bir ve talep
hâlinde yükseltme işlemi yapılmaktadır.