BAŞ DÖNMESİ

BAŞ DÖNMESİ; Alm. Schvindel, Fr. Vertige,
İng. Vertigo. Kişinin, yerinde dururken başının hareket
ettiğini veya eşyâlann etrafında döndüğünü hissetmesi.
Bu durum kişide rahatsız edici bir sersemlik
duygusu ortaya çıkarır. Başı dönen kişi bütün vücudunun
ekseni etrâfmda döndüğünü hisseder. Eşyaların
kendi etrâfmda döndüğü ve kendisinin bir eksen
gibi ortada olduğunu hissetmeye “Hakîkî baş
dönmesi” adı verilir. Bu hal olmaz da başmda bir sersemlik,
düşecek gibi olmak, göz kararması varsa
“Yalancı baş dönmesi” (psedovertigo) vardır.
Hakîkî baş dönmeleri : Denge organı (labirent)
mn, göz kaslannın, beyinciğin ve bâzı sinirlerin rahatsızlıklarında
ortaya çıkar. Baş dönmesi geldiği zaman
hasta kendini hemen yere atar ve geçinceye kadar
hiç bir tarafını kıpırdatmaz. Meniere hastalığındaki
baş dönmesi çok şiddetlidir. Kulak uğultusu
ve gözde nistagmus (irade dışı kayma) ile berâberdir.
Salisilat türevleri (aspirin), streptomisin, kinin,
kanamisin gibi yan etkisi kuvvetli olan bâzı
ilaçlar denge sinirine te’sir ederek baş dönmesi yaparlar.
Göz kası bozukluğu, şaşılık, beyincik urlarında
da baş dönmesi (vertigo) bulunurBaş dönmesi geldiğinde, kişinin hemen yapabileceği
tek şey yavaşça uzanmak ve hareket
etmemektir. Baş dönmesiyle birlikte, devamlı kusma
ve ağırlaşan işitme kaybı varsa, âcil olarak
hekim çağnlmalıdır. Çoğu kişide tedâvî edilmeden
dahi aylarca baş dönmesinin tekrarlamadığı görülür.
Yaşlılarda geriye dönemeyecek bir beyin-sinir
bozukluğu ortaya çıkması hâlinde devamlı baş
dönmeleri ortaya çıkabilir.
Yalancı baş dönmeleri: Çeşitli olaylara bağlı
olarak, çok kısa bir süre için beyne yetersiz kan gitmesinden
dolayıdır. Bunu yapan durumlar âniden
ayağa kalkmak, kalb yetmezliği, dehşet ve heyecan,
tansiyon yüksekliği ve düşüklüğü olarak sayılabilir.
Bu tip baş dönmeleri hemen her zaman geçicidir.
Tansiyona (kan basıncı) bağlı olanlarda
bunun ilaçla tedâvîsi gerekebilir. Ayrıca hassas
kişilerin âni oturma-kalkma hareketlerinden kaçınmaları
gerekir.