BAŞBAKAN; Alm. Ministerpräsident, Fr. Premier
Ministre, Ing. Prime Minister. Hükümet başkam.
TBMM üyeleri arasından Cumhurbaşkanı
tarafından seçilir (Anayasa 109 mad.). Bu şahıs
genellikle seçimlerde çoğunluğu sağlayan partinin
lideridir. Başbakanlığa getirilen şahıs, Bakanlar
Kurulu üyelerini seçip Cumhurbaşkanına sunar.
Cumhurbaşkanının onayından îtibâren, bir hafta
içinde Bakanlar Kurulu programının mecliste
okunması gerekir. Hükümet programı başbakan
veya bir bakan tarafından mecliste okunduktan
iki tam gün sonra güven oyu için görüşmelere geçilir.
Bu görüşmeler bittikten bir tam gün sonra
güven oylaması yapılır. Güven oyu alan hükümet
vazifesine başlamış olur.
Başbakanın başlıca vazifesi hükümetin genel
politikasını yürütmek ve bakanlıklar arası işbirliğini
sağlamaktır. Başbakan, Cumhurbaşkanının katılmadığı
hâllerde Millî Güvenlik Kuruluna başkanlık
eder. Gerektiğinde başbakan, Millet Meclisinden
güven oyu isteyebilir. Üye sayısının salt çoğunluğu
güven oyu verirse hükümet devâm eder. Yoksa hükümet,
yeni bir hükümet teşkili için istifâ eder. Cumhuriyetin
ilânından 1988 yılma kadar geçen 62 sene
içinde siyâsî hayâtımızda 46 hükümet kurulmuştur.
Başbakanlığa bağlı kuruluşlar: Başbakanlık
Devlet İstatistik Enstitüsü, Başbakanlık Atom
Enerjisi Komisyonu, Başbakanlık Basın- Yayın
Genel Müdürlüğü, Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı,
Diyânet İşleri Başkanlığı, Devlet Personel
Dâiresi, Devlet Plânlama Teşkilâtı, Millî Güvenlik
Kurulu Genel Sekreterliği, Tapu ve Kadastro
Genel Müdürlüğü, Türkiye Bilimsel ve Teknik
Araştırma Kurumu, Vakıflar Genel Müdürlüğü.
Toplu Konutfonu İdâresi, Kamu Ortaklığı İdâresi,
Başbakanlık Arşiv Genel Müdürlüğü.
HÜKÜMETLER YE GÖREV SÜRELERİ
SIRA HÜKÜMETİN ADI TÂRİHİ TÂRİHİ
1 I. İsmet İnönü 29.10.1923.. ..06.03.1924
2 II. İsmet İnönü 06.03.1924.,…22.11.1924
3 Fethi Okyar 02.11.1924.. ..04.03.1925
4 III. İsmet İnönü 04.03.1925.. ..01.11.1927
5 IV. İsmet İnönü 01.11.1927.. ..27.09.1930
6 V. İsmet İnönü 27.09.1930 ….04,05.1931
7 VI. İsmet İnönü 04.05.1931.. ..01.03.1935
8 VII. İsmet İnönü 01.03.1935.. ..01.11.1937
9 I. Celal Bayar 01.11.1937.. ..11.11.1938
10 II. Celal Bayar 11.11.1938.. ..25.01.1939
11 I.Refik Saydam 25.01.1939.. ..03.04.1939
12 II. Refik Saydam 03.04.1939.. ..09.07.1942
13 LŞükrü Saraçoğlu 09.07.1942.. ..09.03.1943
14 II. Şükrü Saraçoğlu 09.03.1943.. ..07.08.1946
15 Recep Peker 07.08.1946.. ..09.09.1947
16 I. Haşan Saka 10.09.1947.. ..10.06.1948
17 II. Haşan Saka 10.06.1948 ….16.01.1949
18 Şemseddin Günaltay 16.01.1949.. ..22.05.1950
19 I. Adnan Menderes 22.05.1950.. ..09.03.1951
20 II. Adnan Menderes 09.03.1951 ….17.05.1954
21 III. Adnan Menderes 17.06.1954.. ..09.12.1955
22 IV. Adnan Menderes 09.12.1955.. ..25.11.1957
23 V. Adnan Menderes 25.11.1957.. ..25.05.1960
24 I. Cemal Gürsel 30.05.1960.. ..04.01.1961
25 II. Cemal Gürsel 05.01.1961.. ..20.11.1961
26 VIII. İsmet İnönü 20.11.1961.. ..25.06.1962
27 IX. İsmet İnönü 25.06.1961.. ..25.12.1963
28 X, İsmet İnönü 25.12.1963., ..20.02.1965
29 Suat Hayri Ürgüplü 20.02.1965.. ..27.10.1965
30 I. Süleyman Demirel 27.10.1965.. ..03.11.1969
31 II. Süleyman Demirel 03.11.1969.. ..06.03.1970
32 III, Süleyman Demirel 06.03.1^70.. ..12.03.1971
33 I. Nihat Erim 26.03.1971.. ..11.12.1971
34 II. Nihat Erim 11 .12.1971.. ..22.05.1972
35 Ferit Melen 22.05.1972 ….15.04.1973
36 Naim Talu 15.04.1973.. ..26.01.1974
37 I. Bülent Ecevit 26.01.1974.. ..16.11.1974
38 Sadi Irmak 17.11.1974.. ..31.03.1975
39 IV. Süleyman Demirel 31.03.1975.. ..21.06.1977
40 II. Bülent Ecevit 21.06.1977.. ..21.07.1977
41 V. Süleyman Demirel 21.07.1977.. ..05.01.1978
42 III. Bülent Ecevit 05.01.1978.. ..12.11.1979
43 VI. Süleyman Demirel 12.11.1979.. ..11.09.1980
44 Bülend Ulusu 21.09.1980.. ..24.11.1983
45 I. Turgut Özal 13.12.1983.. ..14.12.1987
46 II. Turgut Özal 15.12.1987….31.10.1989
47 Yıldırım Akbulut 09.11.1989….17.06.1991
48 Mesut Yılmaz 23.06.1991 ….20.11.1991
49 VII. Süleyman Demirel 20.11.1991 ………. –
BUGÜNE KADARKİ BAŞBAKANLAR VE
görev süreleri
ADI SOYADI GÖREV SÜRESİ
İsmet İnönü…………………….. 17 yıl 11 ay 20 gün
Adnan Menderes…… ………….. 9 yıl 11 ay 3 gün
Süleyman Demirel……………… 8 yıl 9 ay 18 gün
Turgut Özal……………………….5 yıl 10 ay 17 gün
Şükrü Saraçoğlu………………. ………4 yıl 28 gün
Refik Saydam…………………….3 yıl 5 ay 14 gün
Bülent Ulusu ………………………..3 yıl 2 ay 3 gün
Bülent Ecevit…………………….. 2 yıl 8 ay 27 gün
Celal Bayar ……………………… 1 yıl 2 ay 24 gün
Yıldırım Akbulut ………………. 1 yıl 7 ay 8 gün
Cemal Gürsel…………………….. 1 yıl 5 ay 19 gün
Haşan Saka……………………………1 yıl 4 ay 6 gün
Şemseddin Günaltay………………1 yıl 4 ay 6 gün
Nihat Erim ……………………….. 1 yıl 1 ay 26 gün
Recep Peker ………………………..1 yıl 1 ay 2 gün
Ferit Melen …………………………….10 ay 23 gün
Naim Talu …………………………….. .9 ay 11 gün
S.Hayri Ürgüplü ………………………..8 ay 7 gün
Mesut Yılmaz………………………….. 4 ay 27 gün
Sadi Irmak ……………………………..4 ay 14 gün
Fethi Okyar ……………………………… 4 ay 2 gün
(Süleyman Demirel’in Başbakanlık süresi daha
önceki 6 başbakanlık süresidir. Son başbakanlığı
devam ettiği için süreye dahil edilmedi.)