BESLENME

BESLENME; Alm. Ernährung, Fr. Nutrition,
Ing. Nutrition. Besinlerin, hayâtı idâme ettirebilmek
maksadıyla hazım kanalı yoluyla vücuda alınmaları.
Beslenmede, besinlerin kalitesi yanında
onların alınış şekli ve zamânı da önemlidir. Pişirme
bâzı vitaminleri bozar veya bir kısım yiyecekler
de pişirilmeden sindirilemez.
Türk milletinin temel gıdâsı ekmek olduğu
için ekmeğin kalitesi önemlidir. Beyaz undan yapılan
ekmek, kepekli undan yapılana göre vitamin
ve selüloz bakımından fakir, nişasta yönünden
zengindir. Siyah (kepekli) ekmek sindirimin daha
düzenli olmasını sağlar ve kabızlığı önler. Şimdi
âdet olmamasına rağmen arpa unuyla kanşık ekmek
de beslenme açısından uygundur.
Öğünlerin zamânı ve sayısı da düzenli olmalıdır.
Düzenli beslenen bir kişiye günde iki defâ yemek
yimek yeter. Barsaklarda sindirim esnâsmda o
bölgeye fazlaca kan gider ve gıdâlar barsakları yedi-
sekiz saatte kat eder. Alman gıdâdan âzamî fayda
temin edilmesi ve sindirim bozukluğu olmaması
için, öğünler arasında en az bu kadar zaman olmalıdır.
Uyku esnâsmda barsak hareketleri ve sindirim
faaliyeti azalır. Bu sebeple tok olarak yatmak
uygun olmaz. Bu esnâda barsak muhtevâsı
flora (zararsız maya bakterileri) tarafından kokuşturularak
gaz hâsıl olur. Şişkinlik ve rahatsızlık
hissi ile kişi rahat uyuyamaz. Aynca uyku esnâsmda
kana kanşan sindirilmiş gıdâlar harcanamadığı
için, depolarda birikerek asrımızın en önemli rahatsızlığı
olan şişmanlığa sebeb olabilirler.
Yemeklerin yenmesi gibi hazırlanması da önem
verilecek konulardandır. Tencerelerin yemeğe en az
etki edecek, kimyâsal bozulmayı önleyecek cinsten
toprak kaplar olması idealdir. Bunlann bulunup
kullanılması zor olduğundan emâye, çelik tencereler
ve kalaylı bakır kaplar da güvenle kullanılabilir.
Alüminyum kolay aşınıp çözündüğünden ideal yemek
tenceresi olmaktan uzaktır. İdeal beslenmede
besinler arasında her cins gıdâ maddesi olmalıdır.
Hayvanî gıdâlar (süt, yumurta, et, tereyağı), bakliyat
(kuru sebzeler), yeşil sebzeler ve meyveler bütçeye
göre ayarlanarak hepsinden yenmelidir.
Yemekleri koşuşturmaca şeklinde değil bütün
âile birlikte neşe içinde yemelidir. Sofrada
yeşil sebze veya meyve bulundurmaya gayret etmelidir.
Pahalılığı sebebiyle fazla alınamayan etinyeri, kuru fasülye, nohut,börülce gibi protein yönünden
zengin gıdâ maddeleri ile doldurulmalıdır.
Fazla beslenme, yetersiz beslenmeden daha
tehlikeli olup, şişmanlık, kalp hastalığı, kalp damarı
yetmezliği, hipertansiyon, şeker hastalığı,
kireçlenme gibi hastalıkların sebeblerinden birini
teşkil eder.
İyi bir beslenme; aşırı kilo aldırmayan, kişinin
işini rahat yapmasını sağlayacak enerjiyi verecek
kadar olmalıdır. Her gün belli gıdâları belli miktarlarda
hesaplayarak almak imkansız olduğundan,
yemek seçmede aşırıya kaçmayıp her çeşit gıdâyı
yemelidir.