BEYİN GÖÇÜ

BEYİN GÖÇÜ; Alm. Brain drain, Fr. Drainer
de cerveux, İng. Brain drain. Yetiştirilmesi için
büyük kaynak gerektiren veya yetiştiği halde ilgisizlik
ve imkansızlık sebebiyle istihdam edilemeyen
bilim adamı, hekim, mühendis vb. gibi vasıflı insan
gücünün daha gelişmiş bir ülkeye göç etmesi.
Beyin göçünden bahsedilebilmesi için terk
edilen ülke ile göç edilen ülkfe^arasmda gelişmiş-,
lik ve imkan açısından az da öİsa bir fark bulunmalıdır.
Beyin göçü temelde gelişmiş ülkelere yönelik
bir kaynak aktarımı olarak değerlendirilebilir.
Az gelişmiş ülkelerin bu yüzden uğradığı kayıp
gelişmiş ülkelerden bu ilkelere gönderilen
geçici uzman ve teknik persönel yardımıyla kapatılamayacak
kadar büyüktür. Gelişmiş ülkelerce
gönderilen uzmanların vazife müddetinin sınırlı
olmasına karşılık, gelişmiş ülkelere giden
uzmanlar göç ettikleri ülkelere büyük çoğunlukla
yerleşmektedirler. Gelişmiş ülkelere göç eden, hekîm,
mühendis, bilim adamı ve diğer uzmanların
yetişmesi için harcanmış olan millî kaynaklar toplamı,
göçü kabûl eden gelişmiş ülkelerin, göç veren
az gelişmiş ülkelerdeki kalkınma programları
için yaptıkları yardımları çok aşmaktadır.
“Yetişmiş insan gücü hareketi” olarak değerlendirilen
beyin göçünün geçmişi çok eski devirlere
dayanır. Çeşitli dînî, siyâsî, İlmî ve ideolojik
sebeplere dayanan beyin göçü ilk ve ortaçağlarda
mevcuttu. Günümüzde ise umûmiyetle ekonomik,
sosyal sebeplerle ve siyâsî baskının fazla olduğu
ülkelerden, diğer ülkelere doğru insan gücü akımı
devam etmektedir. Ülkemizden de çeşitli Avrupa
ülkelerine ve bilhassa ABD’ye beyin göçü sürmektedir.
Gerek ülke imkâlarmın sınırlı olması
gerek kânunî düzenlemelerdeki karmaşıklıklar ve
devlet yetkililerinin ilgisizliği, gerekse iç ve dış
menfaat gruplarının baskıları sebebiyle yetişmiş insan
gücüne sâhip çıkılamamaktadır. Bilim ve teknoloji
sahasında ilerlemiş ülkeler ise bu yetişmiş
insan gücüne her türlü imkânı hazırlayarak ülke
menfaatlerine göre istihdam etmektedirler. Gelişmiş
ülkelerin geliştirdiği ve uyguladığı projelerdeki
Türk bilim adamı, hekim, mühendis gibi yetişmiş
elemanın bulunması Türkiye’den olan beyin göçünün
durumunu göstermektedir.
Türkiye Cumhûriyeti devleti ve yetkilileri gerekli
kânunî düzenlemeleri yapıp, bilim ve teknolojinin
gelişmesini teşvik edici ve özendirici
tedbirler alırlarsa ve gerekli maddî imkanlar hahazırlarlarsa
beyin göçü önlenecek, yetişmiş elemanlar,
millî menfaatler doğrultusunda kullanılacak
ve ülkemizin kalkınmasında büyük mesâfeler
kat edilecektir.