AMSTERDAM

AM S TER D AM ; Hollanda’nın başşehri. Resmî
başşehir olmakla beraber hükümet merkezi değildir.
Amsterdam Amstel ve İj nehirlerinin kavşağında
kurulu bir liman şehridir. Şehrin alanı 167
km2, metropoliten alan 458 km2dir. Kuzey Denizine
bir kanalla bağlanmış olup 90’a yakın adadan
meydana gelmiştir.
Amsterdam 13. yüzyılda Amstel Nehrinin çığırını
kesen bir bend üstünde kurulmuş bir köydü.
Ticaret gemileri daha o dönemde Baltık Denizine
kadar uzanıyor, kuzey ülkeleri ile Flandre arasındaki
bağlantıyı sağlıyordu. Böylece Amsterdam geleceğin
ticaret merkezlerinden olmaya namzet olmuştu.
17. yüzyılda dünyanın finans merkezi olan
Amsterdam bugün de Hollanda’nın en mühim sanayi
ve toptan ticaret merkezidir.
Amsterdamin ortaçağdan kalan kesimi dar
sokakları ile önemli bir trafik sıkışıklığı meydana
getirmekte ve metropoliten alan büyüdükçe dış
kesimden şehir merkezine yönelen akım git gide
artmaktadır. Bu yüzden birçok işletme, şehir dışına
taşınmıştır.
Eski mahallelerin yenilenmesi, burada oturan
fakir kimselerin banliyölere doğru göç etmesine sebep
olmuştur. Şehirdeki işgücü açığının büyümesi
binlerce yabancı işçinin Amsterdam’a yerleşmesine
yol açmıştır. Batı Avrupa’nın diğer eski
şehirlerinde olduğu gibi 20. asrın ortalarından
sonra doğum oranı azalırken, ölüm oranı artmıştır.
Göç nedeniyle de nüfus yıldan yıla azalmaktadır.
Şehrin nüfusunu talebeler, yaşlılar ve dışardangelen işçiler meydana getirmektedir. 1940’larda
nüfusu 800 binlerin üzerindeyken 1980’de 700
bin civarına, 1988’de 692 bine düşmüştür.
Şehrin nüfus gidişatı böyle olmakla beraber sanayi
etkinlikleri hâlâ çok çeşitlidir. Amsterdam
elmas yontuculuğu bakımından dünyanın en ünlü
şehridir. Basın ve yayın sektörü de çok gelişmiştir.
Kimya ve petrokimya sanayileri, tekstil, madeni
eşya ve makine sanayileri ile taşıt araçları sektöründeki
üretimin büyük bir kısmı Amsterdam’da
yapılır. Ayrıca gıda sanayisi de çok gelişmiştir.
Amsterdam büyük bir sanayi merkezi olmanın
ötesinde, finansman merkezi olarak daha büyük bir
önemi haizdir. 17. yüzyılda kurulan Amsterdam
Kambiyo Bankası çok geçmeden Avrupa’nın en
büyük takas merkezi haline geldi. 1602’de kurulan
Hollanda Doğu Hindistan Kumpanyası, çağımızdaki
hisse senedi işlemlerinin temelini atmıştır.
Bugün bile Avrupa’da en fazla yabancı hisse senedi
ve tahvilin kayıtlı olduğu borsa, Amsterdam borsasıdır.
Bu sebeple New York, Londra ve Zürich gibi
en büyük mâlî şehirler arasındadır.
Amsterdam’a yılda yaklaşık 1,5 milyon turist
gelir. Turistler için otellerin yanında birçok pansiyon
ve gençlik hoteli hizmet verir. Müzeleri,
Artis Hayvanat Bahçesi, Su sporu tesisleri turistlerin
ilgisini çeken başlıca yerlerdir. Amsterdam
ayrıca kongre ve sergi turizminde de dünya çapında
bir merkezdir.