ARMUT

ARMUT (Pyrus communis); Alm. Birne (f),
Fr. Poire, İng. Pear. Familyası: Gülgiller (Rosaceae).
Türkiye’de yetiştiği yerler: Her yerde.
Memleketimizin her yerinde yetişen küçük
çekirdekli, tatlı sulu, lezzetli bir meyve. Çiçekleri
beyazdır. Elma ve ayva ile aynı özelliğe sâhiptir.
Yenilen etli kısmı çiçek ekseninin etleşmesinden
meydana gelmiş “yalancı meyva” kısmıdır.
İçinde bulunan şekerli maddeler, A, Bp B2 ve C vitaminleri
sâyesinde besleyici ve ferahlık vericidir.
Ana yurdu Önasya ve Anadolu’dur. Avrupa’ya
Anadolu’dan yayılmıştır. Târihî kayıtlara göre Etiler
zamânında armut yetiştirildiği anlaşılmaktadır.
Armut, çekirdekten aşı ile üretilir. Tabiî olarak
yetişen “ahlat” (Pyrus elaeagnifolia) denilen yabânî
armut ağaçlarına iyi cins aşı yapmak sûretiyle de
elde edilir.
Kökü, kazıkkök biçiminde olduğundan; derin
toprak, kireçli ve kuvvetli yer ister. Bakımı gerektiren
meyva ağaçlarındandır. Bakımı yapılmadığı
takdirde asalakların dadanmasıyla çeşitli hastalıklar
meydana gelir. Kurağa en dayanıklı ağaçlardandır.
Bir ağaçtan 50-400 kg kadar meyve alınır.
Başlıca üç çeşidi vardır:
a) Kış armudu: Ankara armudu, Azdavay armudu,
Malatya armudu, Tokat (çiçek) armudu,
sarı armut gibi çeşitleri bulunur.
b) Güz armudu: Hacı Hamza, Hamidüsükkâri
gibi çeşitleri vardır.
c) Yaz armudu: Göksulu, Ürüngüs, Akça armut
gibi çeşitleri mevcuttur.
Kullanıldığı yerler: Ekonomik değeri olan,
besleyici özellikte, sulu ve leziz bir meyvedir. Mideyi
kuvvetlendirir. Hazmı kolaylaştırır, ferahlık
verir. Halk arasında barsaklardaki parazitlere karşı
kullanılır.