ARNAVUTLUK

ARNAVUTLUK
DEVLETİN ADI Arnavutluk Sosyalist Halk
…………………………….. ………………………..Cumhuriyeti
BAŞŞEHRİ…….4…. ! ………………..1…….. 4……………Tiran
NÜFÛSU…………………….. ……….3.300.000 (1991)
YÖZÜLÇÜMÜ……….. ……….. ….. .28.748 km*
RESMÎ DİLİ………………………. ……… Arnavutça
DÎNİ…….. …………… …….i.,.% 70 Müslüman, % 30
………………………………. katolik, protestan ve ateist
PARA BİRİMİ………. … ……..Lek
Balkan yarımadasının en küçük devleti. Doğusunda
ve kuzeyinde Yugoslavya, güneydoğusunda
Yunanistan, batısında İon ve Adriya denizi
bulunur. 42039,-39°38′ kuzey enlemleri ile 19°16′-
21°04′ doğu boylamları arasında yer alır. Kuzeyden
güneye 340 km, doğu-batı doğrultusunda en
geniş yeri 155 kilometredir.
Târihi
Arnavut halkı, M.Ö. 2000 yıllarında Balkan
Yarımadasına yerleşen İlliryalilarm torunlarıdır. İllirya
M.Ö. 167 yılında Romalılar tarafından zaptedildi
ve 500 yıl Romalılar tarafından yönetildi.
Ancak bu bölgenin iç kısımlarında yaşayan İlliryalılar,
Romalıların baskılarına uzun müddet karşı
koydular. İşte bunlar, Roma İmparatorluğunun
395’te parçalanmasından sonra Arnavutluk ve Arnavut
adlarını aldılar ve Doğu Roma İmparatorluğunun
bir parçası oldular.,
1468 yılında Osmanlılar Arnavutluk’u zaptettiler
ve uzun müddet burayı idâreleri altında
bulundurdular. Osmanlı Devletinin âdil idâresinden
memnun olan Amavutlar kendi istekleri ile 17.
yüzyılda İslâmiyeti kabûl ettiler. Dîni yaymak için
gayret gösterdiler. Osmanlılar burada askerî teşkilât
kurdular ve süvârî birlikleri teşkil ettiler. Amavutlar
zamanla kendi kültürlerini bırakarak Osmanlı
kültürünü benimsediler. 1912’de Osmanlıidâresinden ayrıldılar. Ancak tam müstakil olmayıp,
büyük devletlerin kontrolü altında kaldılar. Birinci
Dünyâ Savaşından sonra 1925’te cumhûriyet ilân
edildi. Ancak cumhurbaşkanı olan Zoğu, 1928’de
cumhûriyeti krallığa dönüştürdü. Bu sıralarda bir
ekonomik krize girdi ve nihâyet İkinci Dünyâ Savaşında
İtalyanlar tarafından işgâl edildi. 1944 yılında,
komünistler hükümeti kontrol altına alarak,
komünist bir idâre kurdular. 1961 yılına kadar Rusya
ile sıcak münâsebetlerde bulundular. 1961’de
Rusya ile bağlılıklarını keserek Çin ile anlaştılar.
B öylece Çin ile ittifak kuran ilk Avrupa devleti oldular.
Ancak son yıllarda Çin ile de yakınlıklarını
dondurdular. Daha sonra Yugoslavya ve bâzı Avrupa
ülkeleriyle ticârî ve diplomatik münâsebetler kurdular.
1976 Aralık ayında kabûl ettiği yeni anayasa
ile Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhûriyeti adını
aldı. Devlet başkanlığına Arnavutluk Emek Partisi
Genel Sekreteri Enver Hoca Getirildi. 1985’te
Enver Hoca’nın ölümü üzerine Emek Partisi genel
sekreterliğine getiriler Ramiz Alia aynı zamanda
Devlet Başkanı da oldu. 31 Mart 1990’da yapılan ilk
çok partili seçimleri Emek Partisi kazanmasına rağmen
ülkede iç kargaşalık başladı. Bunun üzerine çok
sayıda halk ülkeden göç etti.şekilleri: Arnavutluk dağlık bir ülke
olup, yarıdan fazla bölgesinin yüksekliği 1000
metreyi geçmektedir. Alplerin uzantısı olan Dinar
Alpleri, Arnavutluk’ta önemli bir yer kaplar. İçtarafta
dağlar arasında vâdiler bulunur. Batıya doğru
gittikçe dağlar yüksekliklerini kaybederler. İç
Arnavutluk’un kenar dağları kalkerlerden meydana
gelmiştir. Dağların en yüksek yeri Korab
olup 2750 metredir.
En önemli akarsuları Drina ve Semendi’dir. Bu
ırmaklar Yugoslavya topraklarından çıkarlar, Arnavutluk’tan
Adriya Denizine dökülürler.
İklim
Arnavutluk küçük bir ülke olmasına rağmen
arâzi yapısının çeşitliliğinden dolayı farklı iklim
bölgelerine sâhiptir. Başlıca üç farklı iklim tipi
görülür: Birincisi; güney kesimlerde yer alan kışları
ılık ve yağışlı, yazları sıcak ve kurak Akdeniz
iklimidir. İkincisi; kuzey ve iç kısımlarda görülen
nemli iklimdir. Üçüncüsü ise; kuzeydoğu kesimlerinde
görülen, yazları yağışlı ve ılık, kışları sert
ve kurak geçen Alp iklimidir.
Nüfus ve Sosyal Hayat
Dil: Arnavutluk dili, Hint-Avrupa dil âilesine
mensuptur. Eski İllirya dili, fakirliği sebebiyle
Amavutluk’u hâkimiyeti altına alan bir çok ülke dilinin
te’siri altında kalarak zenginleşti. Arnavutluk
dilini zenginleştiren diller; Yunanca, Latince,
Türkçe, Slav ve Roma dilleridir.Nüfus: Arnavutluk halkının tamâmı aynı ırktandır.
Ahlâk yapısı ve alışkanlık yönüyle birbirlerine
bağlılıkları halkının ortak özelliklerindendir.
Halkın bir kısmını Yunan, Romen, Bulgar ve
Türkler teşkil eder. Dil olarak Latince, Yunanca,
Türkçe ve Slavik Romanca konuşulur.
Arnavutluk halkı iki gruba ayrılır : Gheg ve
Tosk. Gheg olan halkın çoğunluğu Müslümandır.
İkinci Dünyâ Harbine kadar halkının % 80’i Müslüman,
% 20’si Hıristiyan idi. Komünist idârenin
tahakkümü altına girdikten sonra dînî inanç ve
yaşayışları yasaklandı. Böylece halk dinlerinden
koparıldı. Yeıii nesiller dinsiz olarak yetiştirildi.
Bütün dînî ibâdethâneler kapatıldı. İki bin câmi ve
mescit ve yüze yakın kilise yakılıp yıkıldı. Sâdece
Tiran’da Etem Bey Câmii ile Jirakostra’daki câmi
yıkılmadı. Bunlar ise, dinsizlik propagandası
için müze olarak kullanıldı.
Tabiî Kaynakları
Arnavutluk topraklarının üçte biri ormanlarla
kaplıdır. Akdeniz kıyısındaki düzlükler makiliktir.
Arnavutluk’ta üç binden ziyâde bitki türü çeşitli sânayilerde
ve tıpta kullanılır. Sayıları azalan yabânî
hayvanlar koruma altına alınmıştır.
Dağlık toprakları mâden kaynakları bakımından
zengindir. Düşük kaliteli linyit kömürü, petrol
ve doğal gaz önemli enerji kaynaklarıdır. Ayrıca,
krom, nikel, bakır, demir, kurşun, kükürt, çinko
boksit yatakları da vardır.
Ekonomi
1925 ve 1939 yıllarında ekonomik olarak İtalya’ya
bağlıydı. 1938- 1944 yılları arasında zirâat ve
endüstri zayıfladı. 1945-1955 yılları arasında hükümet,
zirâatin kuvvetlenmesi için çalışmalar yaptı
ve bu sâhada kalkındı. 1960 yılından sonra kollektif
zirâate başlandı. Şeker ve dokumacılıkta biraz
ilerlediler. Komünizm idâresi gelince halkın
yapmış olduğu zirâat plânı geçersiz sayılarak komünistler
kendi plânlarına göre kollektivizme dayanan
zirâat sistemi getirdiler. Komünist partisininhidbaşa
geçmesiyle başgösteren çeşitli ekonomik problemler
çözülmediği gibi, daha da çıkmaza girdi.
Endüstri: 1945-1947 yıllan arasında komünist
idâre tarafından alelacele devletleştirilen sanâyi kuruluşları
birinci ve ikinci beş yıllık kalkınma plânlarının
uygulandığı yıllarda % 20 üretim artışı
gösterdi. 1961-1965 yılları arasında uygulanan 3
yıllık kalkınma plânında bu artış % 6’ya düştü.
Zirâat: 1945-1955 yılları arasında hükümetin
büyük topraklan küçük parçalar hâlinde köylülere
dağıtılarak kollektif zirâate geçilmesini hedef
alan karârı önceleri köylülerce kabûl edilmedi,
ancak bu hususta ısrarlı olan idârenin baskısı ile
1960’lı yılların ortalarında Arnavutluk topraklarının
% 60’ında kollektif zirâate geçildi.
Dış ticâret: İç ve dış ticâret sıkı bir devlet
kontrolü altındadır. Dış ticâretinin % 90’ını sosyalist
ülkelerle yapan Arnavutluk, büyük ölçüde
mineral, zirâî mahsûller, işlenmiş ve yarı işlenmiş
mâmûl madde ihrâç ederken; makina ve sanâyi
hammaddesi ithâl etmektedir.Ulaşım: Arnavutluk’ta, kara ve demiryolu
ulaşımı gelişmiştir. Demiryolu hattı ülkeyi boydan
boya geçer. Adriya denizinde önemli limanlar bulunur.
Tiran yakınındaki Rinas Havaalanı Arnavutluk’un
tek milletlerararası havaalanıdır.