ÇİÇEKÇİLİK

ÇİÇEKÇİLİK; Aim. Blumenzucht (f), Fr. Floriculture
(f), İng. Floriculture. Çiçek ve süs bitkilerini
yetiştirme sanatı. Bu bitkilerin fide, fidan,
saksı içinde veya kesme olarak tarla hâlinde
üretilmelerine çiçekçilik veya süs yetiştiriciliği
denir.Birçok çiçeklerin adları târihte önemli devirlere
isim olmuştur. Osmanlı târihinde 17. yüzyılda
başlayıp bir yüzyıl süren devreye bir süs bitkisi
olan “lâle”nin ismi verilmiştir. Bu devirde her tarafta
lâle bahçeleri düzenlenmiş ve lâle soğanları
yetiştirilmiştir. Avrupa lâleyi 1789 yılında Hollanda’ya
götürülen lâle soğanı tohumları vâsıtasıyla
tanımıştır. Osmanlıdan aldığı bu lâleyi geliştiren
Hollanda bugün dünyânın sayılı lâle soğanı ihraç
eden ülkelerinden olmuştur.
Çiçekçilik küçük işletmeler hâlinde yapılabildiği
gibi, değişik ısı ihtiyâcına göre seralarda,
çiçeğin dekoratif güzelliği bakımından ağaçlık
hâlinde (leylak, mimoza gibi), yaprak güzelliği
bakımından saksılarda yapılmaktadır.
Çiçekler, kırları, bayırları, bahçeleri ve parkları
süsleyen kıymetli bitkilerdir. Saksı çiçekleri,
evlerde küçük bir bahçecik gibidir.
Saksı çiçekçiliğinde, toprak ve ağaç saksılar,
çiçek yetiştirmeye en elverişli olanlardır. Mâdenî
ve teneke kaplar, hava ve rutûbeti geçirmediklerinden
elverişli değildir. Toprak saksının dış kısmı
sırlanır veya yağlı boya ile boyanırsa kısa bir
zaman sonra çiçeğin solduğu görülür.
Bir saksıya yeni dikilen bitki ilk zamanlar rahatça
gelişmesine rağmen, zaman geçtikçe köklerinin
o kabı tamâmen doldurduğu görülür. Bu sebepten,
Begonya ve Sardunya gibi çiçekler her
sene bir veya iki defâ saksı değişimine tâbi tutulmalıdır.
Saksı değiştirme işlemini ilkbaharda yapmalıdır.
Yaz ortasında mecbur kalmadıkça saksı değiştirmesi
yapmamalıdır. Kaktüs, kuşkonmaz ve
palmiye gibi çiçeklerde, saksı değişimi iki, üç senede
bir defâ yapılabilir. Saksı değiştirmesi yapılacak
çiçekler 8-10 gün sulanmaz ve toprağın kuruması
beklenir. Toprağı ile birlikte aktarılabilmesi
için bu işlem yapılır. Bir saksıyı değiştirmek için, o saksı başaşağı çevrilir ve dikkatlice dip
kısmına yumruğumuzla birkaç defa vururuz. Böylece
çiçek toprağı ile birlikte saksı kalıbı şeklinde
elimize geçer. Saksı değişimi yaparken toprağını
da değiştirmek lâzımdır. Zîrâ, saksı bitkinin gıdâ
alma kâbiliyetini sınırlar. Bunun için elimize geçen
bitki köklerinin etrâfındaki toprağın bir kısmını
dikkatlice atar, köklerden bir kısmını da keseriz ki,
yeni kökler çıkartabilsin.
Bundan sonra ilk saksıdan biraz daha büyük bir
saksı alırız. Dibinde bir veya iki delik bulunmalı
ki, sulama esnâsında fazla su akabilsin. Sulamada
fazla suyun süzülebilmesi için saksının dip kısmına
kırılmış kiremit veya yıkanmış çakıl döşenir. Bundan
sonra saksının içine üçte bir nisbetinde iyi
evsaflı çiçek toprağı konulur ve değiştirilecek çiçek
saksının tam ortasına gelecek şekilde yerleştirilir.
Etrâfına çiçek toprağı konulur ve hafifçe bastırılır.
Hafif sulama yapılır ve birkaç gün gölgeli bir
yere bırakılır. Bâzı hallerde çiçeğin bulunduğu
saksı kâfi büyüklükte olmasına rağmen çiçekte
bir durgunluk görülür, bu ya gıdâ noksanlığından
veya köklerde toprak kurtları bulunmasından ileri
gelir. Bu takdirde, toprağını değiştirmek gerekir.
Bitki yaprakları güneş ışınlarına yönelir. Işık
durumuna kendilerini uydurmuş bitkilerin yön ve
yerlerini sık sık değiştirmek doğru olmaz. Saksıların
ışığa bakan kısmına bir işâret koymalıdır.Odadan kalkan tozlar yaprakların solunum
deliklerini tıkar. Onun için, büyük ve sert yapraklıları
ılık suya batırılmış yumuşak süngerlerle yıkamak
iyi olur. İnce yapraklıları pülverize şeklinde
yıkamalıdır.
Isı ve havanın köklere ulaşabilmesi için saksı
toprağını 10-15 günde bir çubukla hafifçe kabartmalıdır.
Bitkinin üzerinde bulunan, açıp geçen
çiçekleri kesmelidir.
Gövdeleri odunsu olan ve fazla boylanan saksı
çiçeklerine şekil verebilmek için budama yapılır.
Budama ekseriya ilkbahar ve sonbaharda çeşide
göre 3 göz üzerinden budanır.
Yurdumuzun batı bölgelerinde çeşitli çiçekçilik
işletmeleri kurulmuş ve İstanbul, Ankara ve İzmir’de
çiçek ticâreti hayli artmıştır.