DEDEKTÖR

DEDEKTÖR; Alm. Dedektor, Fr. Dédecteur,
îng. Dedector. Özellikle radyolarda ses kalitesini
düzeltmek için kullanılan âlet. Değişik türleri vardır.
Kristal dedektör: İlk kristal dedektör, herhangi
bir metal sülfür kristaline temas eden metal
bir telden ibâretti. Bu tür temaslardaki bir yönlü
iletkenliği 1874’te keşfeden Braun, bu özelliği yine
ilk defâ kendisi 1901’de telsiz alıcısının bir
parçasının yapımında kullanmıştır.
1906’da Amerikalı mühendis Henry H.C. Dunwody,
kristal dedektörlerde karbon kullanımının
patentini almıştır. Aynı yıl G.W. Pickard kristal dedektörlerde
silikon kullanımının patentini almıştır.
Kristal dedektör, ayarlanmada kritik olmasına
karşılık hassas ve ucuzdur. Bu sebeple amatör telsizciler
tarafından ve pekçok ilk ticârî telsiz istasyonları
tarafından ve 1920’nin başlarında basit
alıcılar tarafından kullanılmıştır.
İkinci Dünyâ Savaşından bu yana geliştirilen
ve bugün elektronik mühendisliğinin her sahasındaki
kullanılan yarı iletkenler, bunun doğrudan
doğruya bir devâmıdır.
Magnetik dedektör: 1902’de Marconi tarafından
bulunan magnetik dedektörde, iki dâimî
mıknatıs, bir bobine âit primer sargının çekirdek
alanında hareket eden demir tel demetini magnetize
etmekteydi. Gelen bir sinyal alındığında, sargılardaki
magnetik alanı değiştirir. Alanın değişmesi
ikinci sargıda voltaj meydana getirir. Bu dedektör,
1912’ye kadar Marconi telsizlerinin standart
teçhizatıydı.
Elektrolitik dedektör: Elektrik akımını geçiren
bir çözeltiye batırılan ince telden ibârettir.
1900-1913 yılları arasında değişik türden elektrolitik
dedektörler kullanılmıştır.
Vakum tüp dedektörler: John A. Fleming
1904’te radyo dalgalarını algılamak için, içinde
iki elektrot bulunan bir tüp (diyot lamba) kullanmıştı.
Bir yöndeki iletkenliği diğer yöne göre daha
fazla olan bu tüpler, 1905-1912 arasında Marconi
telsizlerinde kullanılmıştır.