FLEBİT-TROMBOFLEBİT

FLEBİT-TROMBOFLEBİT- FLEBOTROM- BOZ: Flebit, toplardamar iltihaplanmasına verilen addır. İltihaplanmış olan damar bölgesinde daima bir pıhtı, yani trombüs geliştiğinden, olaya daha çok “Tromboflebit” denilmektedir. Trom- boflebitte önce toplardamar iltihaplanır daha sonra ise pıhtı olayı gelişir. Bazı durumlarda ise önce pıhtı olayı gelişir, daha sonra toplardamarın pıhtı ile tıkanmış ya da daralmış bölgesinde bir iltihap olayı gelişir. İltihabın, pıhtı olayını izlemesi durumuna “Flebotromboz” denilmektedir. Toplardamarlardaki olay nasıl başlarsa başlasın, sonuç daima aynıdır. Yani damar duvarında iltihap ve pıhtılaşma olayı bir arada bulunur; biz bütün bu olaylar için yalnız “Tromboflebit” deyimini kullanacağız. Çeşitli etkenler tromboflebit olayının oluşumunda ya etken ya da yardımcı olarak rol almaktadır. Bunları şöyle sıralayabiliriz: 1) Kalp yetmezliklerinde bacaklarda kanın göllenmesi 2) Gebelik 3} Uzun süre yatakta yatmak zorunda kalma 4) Ameliyat sonrası ya da doğum sonrası yatak istirahati 5) Damar içine bazı ilaçların zerk edilmesi 6) Çeşitli mikrobik hastalıklar 7) Kanserler 8) Parazit yumurtaları 9) Doğum kontrol hapları ve östrojenli ilaçlar. Tromboflebit, olayın başlamasından birkaç saat ya da bir-iki gün sonra belirtilerini vermeye başlar Gereken önlemlerin alınmasıyla da 1-2 haftada iyileşir. Tromboflebit genellikle bacaklardaki toplardamarlarda gelişmektedir. Bilindiği gibi bacaklarda yüzeysel ve derinden seyreden toplardamarlar vardır. Yüzey sel toplardamarlarla, derin toplardamarların etkilenmesi klinik belirtiler ve yakınmalar bakımından farklılıklar yaratmaktadır. Derin toplardamar, bacaklardaki kasların arasında gizlenmişlerdir. Bu nedenle bunlarda
gelişen tromboflebitin teşhis edümesinde güçlükler ortaya çıkabilmektedir. Bazı vakalar belirti vermeyebilir. Etkilenmiş bölgede ağrı gelişebilir. Hastalar yürüdüklerinde ağrıları artar. Bacakta şişlik ve ödem, bölgedeki sıcaklık artışıyla da hafif bir morarma gelişebilir. Ayakta durmakla, uzun süre oturmakla ya da belli bir mesafe yürümekle gelen bacak ağrısı, hastanın sırt üstü uzanıp o bacağını vücut düzleminin ve özellikle kalp düzeyinin üzerine yükselttiğinde ağrı geçer. Bunu bilen hastalar yatağa uzanırlar ve ayaklarının altına bir ya da birkaç yastık alırlar. Hastaların ayaklan, ayak tabanından bacağın ön yüzüne doğru itildiğinde, tromboflebitli bacağın baldır kaslarında ağrı gelişir. “Homan işareti” denilen bu bulgu, derin toplardamarlardaki tromboflebit için değerli bir muayene yöntemidir. Yüzeysel toplardamarların tromboflebitinde, iltihaplanmış olan toplardamarı deri altındaki yolu boyunca kızarık bir şerit biçiminde izlemek olasıdır. Bu kızarıklık boyunca bacak ağrılı ve sıcaktır. Tromboflebitteki pıhtıdan kopan parçalar akciğerlere kadar sürüklenip, buradaki damarları tıkayabilirler. Büyük bir akciğer damarının tıkanması ise ölüme neden olabilir. Bu olay genellikle derin toplardamarlarda gelişen tromboflebit için söz konusudur. Tromboflebit bacaklarda varislerin gelişmesine uygun bir ortam hazırlar. Tromboflejit vakalarının tedavisinde ana ilke, hastanın istirahate alınması ve pıhtı oluşumunu engelleyen “Heparin” ya da “Kumarin” gibi ilaçların verilmesidir. Yüzeysel toplardamarların tromboflebit gelişen hastaların bacaklarına elastik varis çorapları bağlandıktan sonra, belli sürelerle yürümeleri yararlıdır. Hastalar yatak istirahatine alındıklarında bacaklarının kalp düzeyinin üstüne çıkartılması gerekmektedir. Uygun bir tedavi ile 8-15 günde sonuç alınabilir. Büyük toplardamarlarda pıhtı gelişmesi halinde bu pıhtının cerrahi olarak çıkartılması yoluna gidilebilir.