DEVLET BORÇLARI

DEVLET BORÇLARI; Alm. Staatsschulden
(pl), Fr. Dettes (pl) publiques, İng. Public debt, national
debt. Devletin harcamalarını karşılamak
için verginin yanısıra ve onunla birlikte kullandığı
temel kaynak.
Devletin borçlanmaya mürâcaatı, genellikle
mâlî sebeplerle olur. Vergi gelirleri, kamu hizmetlerinin
mâliyetini karşılama konusunda yeterli
olmadığı zaman devlet borç alır. Borçlanma genellikle,
olağanüstü ve istisnâî bir finansman metodu
olarak kabul edilir. Ne var ki günümüzde
özellikle dış borçlanmaya başvurmak, bâzı ülkeler
açısından normal bir yol hâlini almıştır. Öte yandan
devletler, iç borçlanmaya mâlî sebebin dışında,
ekonominin dengesinin korunması amacıyla da
mürâcaat etmektedirler.
Devlet borçlanmasının vergiden farkı, verginin
kesin, borçlanmanın geçici bir finansman aracı
olmasıdır. Borç alman tutarlar, vâdeleri geldiğinde
alacaklılara ödenecektir. Üstelik borç bir
menfaat karşılığı verildiğinden, alacaklılar başlıca
fâiz geliri de elde edeceklerdir. Devlet borçları,
yabancı kaynaklardan (ülke ve piyasa) sağlanmışsa
dış, iç piyasadan temin edilmişse, iç borç
olarak adlandırılmaktadır. İç borçların bütçe dengesi
ile alâkalı bir husus olmasına mukâbil, dış
borçlar bir ödemeler dengesi meselesidir. Devlet
borçları vâdelerine göre kısa, orta ve uzun vâdeli
şeklinde üçe ayrılabilir. Öte yandan borçlanmanın
yapılmış şekline göre cebrî ve ihtiyârî olmak üzere
iki kategoriye ayrılabilir.
Türkiye’de devletin iç borçlanması başlıca hazine
bonoları, hazine tahvilleri, Merkez Bankasından
kısa vâdeli avans biçiminde, dış borçlanmada
milletlerarası kurum ve kuruluşlardan, yabancı hükümetlerden,
ticârî bankalardan yapılmaktadır.